Yerebatan Sarnıcı Nerede?
İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak amacıyla 542 yılında Bizans İmparatorluğu tarafından inşa edilen Yerebatan Sarnıcı, günümüzde yerli ve yabancı turistlerin en çok tercih ettiği turistik mekanlardan biridir. Ayasofya’nın güneybatısındaki Soğukçeşme Sokağı’nda yer alan bu sarnıç, hem kültürel olarak ziyaret edilebilmekte hem de İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından etkinlik ve organizasyonlar için kullanılmaktadır. Milyon Taşı anıtının yanında bulunan Yerebatan Sarnıcı, aynı zamanda Binbirdirek Sarnıcı, Şerefiye Sarnıcı, Zeuksippos ve Akhilleus Hamamları gibi önemli yapılarla da komşudur.
İstanbul’u turistik amaçlarla ziyaret eden gezginlerin ilk durağı olan Sultanahmet Meydanı’na yalnızca birkaç dakikalık yürüme mesafesinde bulunan Yerebatan Sarnıcı, İstanbul’un Fatih ilçesinde konumlanmaktadır. Uçak bileti, otel, transfer ve araç kiralama gibi hizmetleri uygun fiyatlarla sunan Bilet Dükkanı web sitesinden yararlanarak, sarnıcı görmek için bulunduğunuz şehirden İstanbul’daki havalimanlarına uçak bileti alabilirsiniz. Tarihi Yarımada’da konaklamak isterseniz, tatil beklentilerinize uygun otellerde Bilet Dükkanı üzerinden rezervasyon yapabilirsiniz.
Yerebatan Sarnıcı’na Nasıl Gidilir?
Avrupa Yakası’ndan Yerebatan Sarnıcı’na ulaşmak isterseniz, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin işlettiği İETT otobüslerini kullanarak Sultanahmet’e gidebilirsiniz. 30D, 66, BN1, EM2, 47E ve 54E hatlarını kullanarak Sultanahmet durağında inebilirsiniz.
T1 Kabataş – Bağcılar Tramvay Hattı ile gitmek de oldukça kolaydır. Kabataş veya Bağcılar yönünden geliyorsanız Sultanahmet Durağında inip, Yerebatan Sarnıcı’na sadece 3 dakikalık bir yürüyüşle ulaşabilirsiniz. Halkalı – Gebze veya Ataköy – Pendik Marmaray Hattı da bu bölgede popüler toplu taşıma seçeneklerindendir. Marmaray’ın hangi hattını kullanıyorsanız, Üsküdar ve Yenikapı durakları arasındaki Sirkeci durağında inip Cağaloğlu – Vilayet çıkışını takip edebilirsiniz. Sirkeci Marmaray İstasyonu’ndan Yerebatan Sarnıcı’na yürüyerek yaklaşık 6-7 dakika sürecektir.
Anadolu Yakası’ndan Yerebatan Sarnıcı’na toplu taşımayla gelmek isterseniz Marmaray kullanabilir veya Kadıköy ve Üsküdar’dan kalkan vapurları tercih ederek Eminönü’nde indikten sonra Yerebatan Sarnıcı’na yürüyerek ulaşabilirsiniz. Özel araçla gitmek isteyenler Galata Köprüsü üzerinden Sultanahmet Meydanı’na ulaşabilir, ancak bu rota genellikle yoğun trafikle karşılaşıyor. Bu nedenle tramvay, Marmaray veya vapur kullanmak daha avantajlı olabilir.
Yerebatan Sarnıcı Nedir?
Yerebatan Sarnıcı, Bizans İmparatoru 1. Justinianus tarafından şehrin su ihtiyacını karşılamak üzere inşa edilmiştir ve İstanbul’un yedi tepesinden ikisinin su yollarına bağlıdır. 1453 yılında İstanbul’un fethinden sonra Osmanlı İmparatorluğu kendi su yollarını inşa edince, Yerebatan Sarnıcı tarihi bir sembol haline gelmiştir. Bu sarnıçtaki su, durgun bir su olup, Osmanlı Devleti akan suyu tercih ettiği için kullanılmamıştır. Yerebatan Sarnıcı, 100.000 ton su depolama kapasitesine sahiptir, zemininde suyu barındıran göz alıcı sütunlar suyun üzerinde yükselmektedir. 542 yılında inşa edilen sarnıca ulaşmak için 52 taş basamağı inebilirsiniz. Suyun üzerinden yükselen 9 metre uzunluğunda toplam 336 adet mermer sütun vardır.
Yerebatan Sarnıcı, geçmişte Roma dönemine ait büyük bir bazilikanın üzerine inşa edilmiştir ve bu nedenle bazı kişiler tarafından Bazilika Stoa olarak da anılmaktadır. Fransız bilim insanı Pierre Gilles, 1544-1550 yıllarında bu sarnıcı keşfetmiştir. Ayrıca Yerebatan Sarnıcı’nda Medusa başlı iki sütun kaidesi de bulunmaktadır. Bugün yalnızca müze olarak değil, etkinlik ve organizasyon alanı olarak da hizmet veren bu sarnıç, her geçen gün daha fazla ilgi görmekte. Su üzerindeki sütunlar ve ışıklandırılmasıyla etkileyici bir manzara sunan Yerebatan Sarnıcı, dünyanın en önemli ve bilinen sarnıçlarından biridir.
Dünyada Basilica Cistern (Bazilika Sarnıcı) olarak bilinen Yerebatan Sarnıcı’na baktığınızda mermer sütunların sayısının fazlalığı nedeniyle bir derinlik hissi uyandırmaktadır. Uzunluğu 140 metre, genişliği 70 metre olan sarnıcın kapladığı alan yaklaşık 1000 metrekaredir. 9 metre yüksekliğindeki mermer sütunlar, sıralı şekilde dikilerek devasa bir görünüm yaratmaktadır. 336 mermer sütun, 12 sıra halinde dizilmiştir ve her bir sırada 28 sütun bulunmaktadır. Sütunların arasında 4,5 metre boşluk kalacak şekilde düzenlenmiştir. Bazı sütunların antik dönemden buraya taşındığı düşünülmektedir.
Yerebatan Sarnıcı’ndaki mermer sütunların her biri aynı modelde tasarlanmış değildir; bazıları tek parçadan, bazıları ise iki parçadan oluşmaktadır. Sütun başlıklarından bazıları Korint tarzındadır, bazıları ise sade ve süssüzdür. 336 adet mermer sütunun çoğu silindirik biçimde tasarlanmıştır. Sarnıcın zemin ve duvarları tuğla ile örülmüş olup, duvarlar yaklaşık 5 metre kalınlıktadır. Suya dayanıklı sıva ile kaplandığı için tuğla taşlarının su ile temasında bir sorun yaşanmamakta ve sarnıç düzenli olarak restorasyona tabi tutulmaktadır.
Yerebatan Sarnıcı’nın kuzeybatısında bulunan kısmı, 2. Abdülhamit tarafından kapatılmıştır ve bu nedenle 41 adet mermer sütun günümüzde ziyaretçilere kapalıdır. Yerebatan Sarnıcı, Osmanlılar dışında ilk kez keşfeden yabancı bilim insanı Pierre Gilles’dir ve onun döneminde mermer zemin üzerinde balıkların yüzdüğü ifade edilmiştir. Günümüzde hâlâ Yerebatan Sarnıcı’nın içinde balıkların yüzdüğünü görebilirsiniz.
Yerebatan Sarnıcı Hikayesi ve Özellikleri
1985 ve 1987 yılları arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı düzenli temizlik ve onarım çalışmaları sırasında iki Medusa başı bulunmuştur. Bunlardan biri ters, diğeri yatay şekilde yerleştirilmiştir ve zamanında sütun kaidesi işlevi görmüştür. Efsaneye göre, -simsiyah saçlı ve gözleriyle büyüleyen bir kız olan- Medusa, Zeus’un oğlu Perseus’a aşık olmakla birlikte, onunla aynı kişiye aşık olan Athena tarafından kıskanılmış, bu duruma kızgınlıkla Medusa’nın saçları yılan haline dönüştürülmüş ve bakışları taşa çevirme özelliği kazanmıştır.
Yunan mitolojisindeki bir başka inançta Medusa’nın, yer altı canavarı olan üç kardeşten biri olduğu ve ona bakanları taşa çevirme yeteneğine sahip olduğu anlatılmaktadır. Yerebatan Sarnıcı’nın sütun kaidedesi olarak yerleştirilmesinin amacı, bu yapıyı korumak ve ona zarar verecek olanları taşa çevirmek olduğuna inanılmasıdır. Medusa’nın başlarından birinin ters, diğerinin yan durması, Yerebatan Sarnıcı’na bakanların taşa dönüşmemesi için düşünülmüştür.
Bizans İmparatorluğu döneminde inşa edilen Yerebatan Sarnıcı’nın yapımında 7000 köle çalışmıştır ve bu sırada hayatını kaybeden kölelerin anısını yaşatmak için içeriye bir ağlama sütunu inşa edilmiştir. Bu sütun günümüzde dilek sütunu halini almış olup, Yerebatan Sarnıcı’nı ziyaret edenler, bu sütunun altındaki suya bozuk para atarak dilek tutmaktadır. Bu durum, kölelerin ruhlarının ziyaretçilerin dileklerini gerçekleştireceğine inanılmasıyla ilgilidir.
Dan Brown’ın “Cehennem” adlı romanının 2016 yılında filme uyarlanmasıyla Yerebatan Sarnıcı, popüler kültürde de kendine yer edinmiştir. Başrolünde Tom Hanks’in yer aldığı film, sarnıcın zarar görmemesi için benzer bir setin Budapeşte’de kurulmasıyla çekilmiştir.
Yerebatan Sarnıcı Bileti Nasıl Alınır?
2023 yılı itibarıyla Yerebatan Sarnıcı giriş ücreti, yerli turistler için 55 Türk Lirası; öğrenci ve öğretmenler için 22,5 Türk Lirası; yabancı turistler için ise 330 Türk Lirası’dır. Haftanın her günü sabah 9’dan akşam 7’ye kadar açık olan Yerebatan Sarnıcı, Ramazan ve Kurban Bayramı’nın ilk günlerinde öğlen 1’de açılmaktadır. Son dönemde gerçekleştirilen akşam etkinlikleri nedeniyle popülerleşen Yerebatan Sarnıcı, saat 20.00’de gece turu olarak tekrar ziyarete açılmaktadır. Biletlerinizi yerebatan.com veya passo.com.tr üzerinden alarak, sıraya girmeden sarnıca giriş yapabilirsiniz; dilerseniz kapıda da bilet alabilirsiniz. Kapıda bilet fiyatları, yerli turistler için 50 Türk Lirası, öğrenci ve öğretmenler için 20 Türk Lirası ve yabancı turistler için 300 Türk Lirasıdır. Eğer kapıda bilet almayı tercih ederseniz, zaman zaman uzun kuyruklarla karşılaşabileceğinizi unutmayın.
Bilet Dükkanı üzerinden, “Eminönü’nde Gezilecek Yerler”, “İstanbul Kız Kulesi’nin Hikayesi” ve “Taksim’de Gezilecek Yerler” ile ilgili içeriklere göz atabilirsiniz.
