Lezzetli bir balık yemeği hazırlamanız için öncelikle ihtiyacınız olan şey taze bir balık. Peki, balığın taze olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?
Öncelikle tazeliği nasıl kontrol edeceğimize bakalım. Ardından hangi balığın en lezzetli nasıl pişirileceğine göz atacağız.
- Taze bir balık sert bir yapıya sahiptir, bayat balığın eti ise daha yumuşaktır. Bu farkı anlamak için balığın üzerine parmağınızla hafifçe bastırın; eski formuna dönmüyorsa balığınız bayat demektir.
- Balığın gözleri parlak ve bombeliyse, bu balığın taze olduğu anlamına gelir.
Uzmanlar, balıkların içerisindeki sağlıklı yağlardan daha iyi yararlanmak için balığı yağda kızartmak yerine fırında, ızgarada veya buğulama yöntemleri ile pişirmenin daha sağlıklı olduğunu belirtiyorlar. Ancak bazı balıklar, örneğin kalkan ve dil balığı, yağda kızartıldığında daha lezzetli bulunuyor.
Önce farklı pişirme yöntemleri ile ilgili bazı temel ipuçlarına bakalım, ardından detaylara geçelim.
Çeşitli Pişirme Yöntemleri
Kızartma
Kızartma işlemi sırasında dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, yağın çok sıcak olması ve ocağın her zaman yüksek ayarda tutulmasıdır. Aksi takdirde balık fazla yağ çeker.
Kızartacağınız balıkları önceden galeta ununa bulamak, lezzetlerini artıracaktır.
Son olarak, yağsız balıkların kızartması daha lezzetli olur, bunu da aklınızda bulundurun.
Fırında Pişirme
Fırında pişirme yöntemi hem büyük hem de küçük balıklar için uygundur.
Balığınızı zeytinyağı ve baharatlarla marine ettikten sonra 180-200 derece arasında ayarlanmış bir fırında pişirebilirsiniz.
Ayrıca, ister garnitür olarak yanına mevsim sebzeleri ekleyebilirsiniz.
Izgara ve Mangalda Pişirme
Özellikle yağlı balıklar için en uygun yöntemlerden biridir. Ancak mangalda pişirirken ateşin çok harlı olmaması gerekir; düşük ateşte yavaş pişen balık tadı açısından daha iyidir.
Izgarada balık pişirirken en sık karşılaşılan sorun balığın dağılmasıdır. Balığınızın dağılmasını istemiyorsanız pullarını temizlememelisiniz.
Eğer balığınız yağlı değilse, pişirmeden önce iyice yağlamayı unutmayın. Böylece balığınız ızgaraya ya da mangala yapışmayacak.
Poşe Usulü Pişirme
Özellikle somon gibi yağlı balıklar için sıkça kullanılan bir yöntemdir. Balığınızı az miktardaki kaynayan suya atarak pişirebilirsiniz. Böylece fazla yağlı kısmı suya geçer ve balığınız daha hafif olur.
Suya biraz karabiber, defne yaprağı gibi baharat ve otlar ekleyerek lezzetli bir çorba yapabilirsiniz.
Güveçte Pişirme
Eğer tencere yemeği tadında suyuna ekmek banarak bir balık keyfi yaşamak istiyorsanız güveçte pişirme yöntemini deneyin.
Balığınızı güveçte pişirecekseniz üzerine bol miktarda sebze eklemeyi unutmayın.
Hangi Balık Nasıl Pişirilmeli?
Palamut
Palamut, özellikle mevsimini merakla bekleyenlerin favorilerinden biri.
Fırında pişirildiğinde de lezzetli olur, ancak kızartmasının tadı oldukça başka. Bu nedenle, kızartma yöntemiyle ilgili bir ipucu paylaşmak istiyorum.
Palamutu kızartarak pişirecekseniz öncelikle dilimlemeniz, ardından galeta ununa bulayıp kızgın yağda kızartmanızı öneririm.
Fener – İskorpit
Güveçte en iyi giden balıklar arasında fener ve iskorpit yer alıyor.
Biraz tereyağı, bolca kırmızı biber ve azıcık arpacık soğan ile hazırlayarak fener ya da iskorpit kavurmayı deneyin; tabaklarınızın yıldızı olmaya aday.
Fener ya da iskorpit kavurmayı denerseniz, suyuna kızarmış ekmek banmayı unutmayın.
Barbun
Kırmızı pulları ile sofralara tat katan barbun balığı, ya da bilinen adıyla barbunya, ekim ayında en lezzetlidir.
Kızartması oldukça lezzetli olsa da ızgarada da pişirebilirsiniz. Üzerine biraz zeytinyağı gezdirip, kıyılmış maydanoz serpiştirerek yağlı kağıda sarıp fırına verebilirsiniz.
Su kaybederek pişen bu balığı yemekten doyamayabilirsiniz.
İstavrit
Şubat ayında en lezzetlisini bulabileceğiniz istavrit balığının en güzel hali kızartmasıdır.
Ancak sokak lezzetlerini evde yapmak istiyorsanız, istavritinizi ızgarada pişirip balık ekmek keyfini yaşayabilirsiniz.
Levrek
Her pişirme yöntemine uygun balıklardan biri de levrek. İster mevsim sebzeleri ile fırında pişirin, ister ızgada.
Ya da bol sebze ile nefis bir buğulama yaparak, buğulamanın suyuna çıtır çıtır sıcak ekmek banmayı da unutmayın.
Hamsi
Kar yağdıktan sonra en lezzetlisini bulabileceğiniz hamsi, kış aylarında sofraların vazgeçilmez balıklarından biridir.
İster Karadeniz usulü mısır unlu tavasını yapın, ister fırında buğulamasını deneyin. Hamsinin her halı lezzetlidir.
Mutfakta iddialısınız ve bu tarifler sizi kesmiyorsa hamsili pilav veya hamsi koli yapmayı da tercih edebilirsiniz.
Dil Balığı
Şiş ve fileto olarak da pişirebileceğiniz dil balığı, en lezzetli hali olarak kızartmasını öneririm.
Az yağda kızartıp üzerine kızgın tereyağı döktüğünüzde, yemekten asla doyamazsınız; demedi demeyin.
Hangi Balık Hangi Mevsimde Tüketilmeli?
Balıklar tezgahda taze taze beklerken ‘derya kuzu’ gibi lezzet vaat eder. Mevsiminde taze yediğinizde tadını doyasıya çıkarabilirsiniz. Taze yenilen balık sadece lezzetli değil; aynı zamanda çok daha sağlıklı.
Ülkemizde her mevsim taze balık bulmak mümkün olsa da, en bol ve en taze olduğu dönem sonbahar ve kış aylarıdır. Yine de eski tabirlerden “havalar ısınmaya başladıkça balıklar azalır” sözünü unutmadan, özellikle kış mevsiminde bol bol balık tüketmeye dikkat edin.
Bazı aylar vardır ki balıkları ile özdeşleşmiştir. Örneğin haziran sardalyanın, ağustos çingene palamudunun göstergesidir. Eylül ayı palamut; ekim ayı ise lüferin zamanıdır. Kasım ise uskumrunun; aralık ise hamsinin ayıdır.
Hadi gelin, en sevilen balıkların en lezzetli olduğu aylara bir göz atalım.
Palamut
Sonbaharın heyecanını balık severler için artıran palamut, tezgahların en sevilen balıklarındandır. Eylül, ekim ve kasım aylarında palamutun en taze ve lezzetli halelerini bulabilirsiniz.
D vitamini bakımından oldukça zengin olan palamutu sonbahar boyunca sofralarınızda bulundurmaya özen gösterin.
Lüfer
Eylül ayının başlangıcından kasım ayının sonuna kadar Boğaz’ın incisi lüferin en lezzetlisini bulabilirsiniz.
Lüfer, diğer zamanlarda da tezgahlarda bulunabilir ama özellikle bu aylarda tüketmek daha uygundur. Çünkü eylül, ekim ve kasım ayları lüferin en yağlı ve en lezzetli olduğu zamanlardır.
Bol miktarda A vitamini içeren lüferi, sonbahar boyunca sofralarınızdan eksik etmeyin.
Hamsi
Karadenizliler, kasım, aralık, ocak ve şubat aylarında bolca gördüğümüz hamsi için kar suyunu gören hamsinin lezzeti katlanır derler.
Siz de hamsinin en lezzetlisini yemek istiyorsanız kar yağdıktan sonra hemen en yakın balıkçıdan taze hamsi alın derim.
Aynı zamanda, zengin bir Omega 3 kaynağı olan hamsiyi kış boyunca bolca tüketmekte fayda var.
İstavrit
Küçük balık severlerin favorisi olan istavrit, tezgahlarda en uzun kalan balıklardandır. İstavritin en lezzetli olduğu zamanlar kasım, aralık, ocak, şubat ve mart aylarıdır.
B12 açısından zengin olan istavritin en lezzetli hali olan kızartmasını, özellikle ocak ayında sofralarınızdan eksik etmeyin.
Mezgit
Karadeniz ve Marmara denizlerinde bolca bulunan mezgit, en lezzetli olduğu aylar şubat, mart, nisan, mayıs ve hazirandır.
Bol miktarda B vitamini ve folik asit içeren mezgiti, özellikle bahar ayları boyunca sofralarınızda bulundurmanızı öneririm.
Kalkan
Merakla beklenen balıklardan biri kalkan.
Özellikle şubat, mart ve nisan aylarında en lezzetlisini bulabileceğiniz kalkanın nefis kızartmasını yemeden balık sezonunu kapatmayın derim.
Çipura
Her mevsim tezgahlarda bulunabilen çipuranın en lezzetli zamanı ağustos ile aralık ayları aralığıdır.
Ege ve Akdeniz bölgelerinin en değerli balıklarından biri olan çipura, uzmanlar tarafından süper gıda olarak tanımlanıyor.
Uskumru
Her mevsim tezgahlarda bulabileceğiniz uskumru, lezzetini her zaman koruyan balıklardan biri.
Uskumrunun en yağlı olduğu ekim ve kasım ayları, aynı zamanda en lezzetli zamanlarıdır.
Ilıman denizleri seven bir balık olan uskumru, vitamin ve mineraller bakımından oldukça zengindir.
Levrek
Levrek için birçok kişi çok sever, azı sevmiyor. Özellikle kış ve ilkbahar aylarında tezgahlarda bolca bulunabilen levrek, en lezzetli olduğu zaman aralığı şubat-haziran aylarıdır.
Bembeyaz eti ile gönülleri fetheden levrek, A vitamini açısından da oldukça zengin.
Tekir
Çeşitli mevsimlerde tezgah bulabileceğiniz balıklardan biri de tekirdir.
Ancak en taze ve en lezzetli zamanda yemek isterseniz, temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarının en uygun zamanları olduğunu belirtmeliyim.
Sardalya
Görünüm açısından hamsiyi andıran sardalya, ülkemizdeki en çok tüketilen balıklardan biri.
Haziran, temmuz, ağustos ve eylül aylarında en lezzetli sardalyayı bulmak mümkün. Sardalya, tazeliğini çok çabuk kaybedebildiği için aldığınız gün tüketmenizi öneririm.
Eğer taze tüketim şansınız yoksa, sardalyanın konservesi de oldukça lezzetlidir; bunu da belirtmekte fayda var.
Barbun
Kırmızı pullarıyla tezgahları süsleyen barbunun en lezzetli olduğu aylar: temmuz, ağustos, eylül ve ekim.
Selenyum bakımından zengin olan barbun balığının kızartması da ızgarası kadar lezzetlidir. Mevsimi geldiğinde barbunu sofralarınızda bolca bulundurun.
