Soğuk iklim koşullarının etkisi altında şekillenen Doğu Anadolu mutfağı, et ve hamur yiyeceklerinin baskın olduğu bir yapıya sahiptir.
Baharatlar ve yerel bitkilerin sıkça kullanıldığı Doğu Anadolu Bölgesi’nde, cağ kebabı, büryan, Erzincan döneri gibi tanıdık tatların yanı sıra keşfedilmeyi bekleyen birçok lezzet bulunmaktadır.
Bir de özellikle belirtmem gerekir ki, Doğu Anadolu’da insanları şaşırtacak çeşitlilikte ve lezzette peynirler üretilmektedir.
Bu bilgileri aktardıktan sonra, sizi Doğu Anadolu Mutfağı’nın öne çıkan yerel lezzetleri ile baş başa bırakıyorum.
1) Murtuğa
Meşhur Van kahvaltılarının önemli lezzetlerinden biri murtuğadır.
Murtuğa, tereyağı, un ve yumurta ile hazırlanarak üzerine cevizle son dokunuş yapılan oldukça özel bir lezzettir.
Güne hem lezzetli hem de doyurucu murtuğayla başlamanız durumunda, akşama kadar aç hissetmeyebilirsiniz, tavsiye ederim.
Van Lezzet Durakları yazımıza da göz atmayı unutmayın.
2) Turşu Aşı
Ekşili tatları sevenlerin mutlaka denemesi gereken bir lezzet, Bitlis’in ünlü turşu aşıdır.
Turşu aşının içinde taze fasulyeden, buğdaya, kemikli etten nohuta kadar pek çok malzeme bulunmaktadır.
Peki, bu çorbanın ekşiliği nereden geliyor diye merak ediyorsanız, içine konan ekşili erik pestilinden
3) Gulik Kavurması
Doğu’nun en lezzetli otlarından biri olan gulik, çiriş ya da helik olarak da bilinmektedir ve nisan ve mayıs aylarında dağların yüksek kesimlerinden toplanmaktadır.
Gulik otunun bol soğanlı, buğdaylı kavurması, bahar aylarında özellikle Tunceli mutfaklarında en çok yapılan yemeklerden biridir.
Tunceli’de Ne Yenir yazımıza da mutlaka göz atmayı unutmayın.
4) Evelik Sarması
Erzincan mutfağının en sevilen lezzetlerinden biri de evelik sarmasıdır.
Evelik, doğada kendi kendine yetişen ve kendisine has bir aroması olan nefis bir ottur.
Tercihe göre etli veya zeytinyağlı olarak sarılan bu lezzetli sarmayı tatmadan Erzincan’dan dönerseniz pişman olursunuz.
5) Domatesli Lahana Sarması
Domatesli lahana sarması, özellikle soğuk kış aylarında Muş sofralarında sıkça bulunan bir yemektir.
Bulgur ve kıyma ile hazırlanan iç harç, lahana yapraklarına sarılır. Ardından bol domatesli bir sosla pişirilir.
Bir kez denedikten sonra, lahana sarmalarınızı hep domatesli sosla pişirmek isteyebilirsiniz, şimdiden söylüyorum.
6) Lor Sarması
Taze pazı yaprakları, lor peyniri, bulgur ve kaymakla hazırlanan özel bir harç ile sarılıp fırında pişirilmektedir.
Kış aylarının vazgeçilmez lezzetlerinden birini arıyorsanız, Erzurum’un lor sarması tam aradığınız yemek.
Yolunuz Erzurum’a düşerse, ev yemekleri sunan bir restorana uğrayıp bu nefis sarmayı mutlaka deneyin demek isterim.
Erzurum’da Ne Yenir, Nerede Yenir yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederim.
7) Katıklı Dolma
Kabak dolması sevenler için, Bitlis’in katıklı dolması tam bir lezzet harikası.
İçleri çıkarıldıktan sonra kıymalı ve bulgurlu harçla doldurulan kabaklar halka halka dilimleniyor. Kabaklar yumuşak olana kadar pişiriliyor. Ardından üzerine sarımsaklı yoğurt ve biberli yağ eklenerek servis ediliyor.
Genellikle evlerde hazırlanan katıklı dolmayı, Bitlis’teki lokantalarda bulabileceğinizden emin olabilirsiniz.
8) Hıngel
Doğu Anadolu mutfakları hamur işi olmadan düşünülemez. Hıngel de Kars mutfağının en gözde lezzetlerinden biridir.
Üzerine yoğurt ve acı tereyağ sosu eklenen hamur parçalarına hıngel denir.
Aslında bir nevi kıymasız mantı ama hıngel hamuru o kadar lezzetlidir ki, yedikçe yemek istersiniz.
Kars’ta Ne Yenir, Nerede Yenir yazımıza da göz atmalısınız.
9) İşkembe Kavurma
Sakatat tutkunlarının vazgeçemeyeceği bir lezzet olan Iğdır’ın işkembe kavurması oldukça popülerdir.
Patates, soğan, biber, domates ve baharatlarla kavrulan işkembe, Iğdır’ın en sevilen yemeklerinden biridir.
Sakatat ile aranız iyiyse, işkembe kavurmaya bir şans vermenizi öneririm.
Iğdır’da Ne Yenir yazımıza da mutlaka göz atmalısınız.
10) Kayısılı Kavurma
Osmanlı Saray Mutfağı’nda meyveli et yemekleri sıklıkla yapılmaktaydı. Kayısı diyarı Malatya’da da kayısı her yemekte bolca yer alır.
Hafif tatlı et yemeklerini seviyorsanız, Malatya’nın kayısılı kavurması tam size göre. Mutlaka tatmanızı tavsiye ederim.
Malatya Lezzet Durakları yazımıza da göz atmayı unutmayın.
11) Harput Köftesi
Elazığ’ın ön plana çıkan lezzetlerinden biri de bol salçalı ve reyhanlı özel bir sos ile pişirilen Harput köftesidir.
Minik yuvarlaklar şeklinde hazırlanan Harput köftesi, sulu yemek tadında, kaşıkla yenilebilir bir lezzettir. Elazığ’a giderseniz mutlaka denemelisiniz.
Elazığ’da Ne Yenir, Nerede Yenir yazımıza da mutlaka göz atmalısınız.
12) Büryan
Pamuk gibi ağızda dağılan bir lezzet olan Bitlis’in meşhur büryanı, özel kuyularda üç dört saat kadar pişirilir ve genelde Bitlisliler tarafından kahvaltıda tüketilir.
Birçok yerde sabah saatine kalmadan tükenir, ancak Bitlis’te öğle saatlerinde de lezzetli bir büryan bulmak mümkündür.
13) Abdigör Köftesi
Geleneksel Ağrı mutfağının en özel yemeklerinden biri de Abdigör köftesidir.
Yağsız ve kemiksiz et, özel bir tokmak ile kıyma kıvamına gelene kadar dövülmektedir.
Ardından soğan, yumurta ve baharatlarla tatlandırılıp yoğrulur.
Büyük yuvarlaklar halinde hazırlanan abdigör köftesi, yanında sade pirinç pilavı ile servis edilir.
Ağrı Lezzet Durakları yazımıza da göz atmalısınız.
14) Erzincan Döneri
Ülkemizin en paylaşılmayan yemeklerinden biri hiç kuşkusuz dönerdir. Her şehirde lezzetli döner bulmak mümkündür.
Ancak Erzincan’ın dönerinin tadı bir başka, bunu bir kez tattıysanız aradaki farkı hemen anlayacaksınız.
15) Cağ Kebabı
Erzurum denilince akla gelen ilk lezzet cağ kebabıdır.
Cağ adı verilen özel şişlerde pişirilen cağ kebabı, her zaman sıcak olarak servis edilmelidir. Erzurum’da hangi restorana giderseniz gidin, tabağınızdaki kebap bitmeden yenisi gelmez. Bunu unutmayın.
16) Mastuva
Bu pilav, diğerlerinden çok farklı. Bingöl mutfağının meşhur mastuva pilavı, klasik pirinç pilavı yerine ayran ile pişirilmektedir.
Taze köy tereyağı ve ev yapımı ayran ile buluşan mastuva, sadece kokusuyla bile iştahınızı kabartmaya yetecektir.
17) Sırın
Karadeniz Bölgesi’nde siron denilen harika bir hamur işi türü olan sırın, rulo şeklindeki kuru yufkalar bir tepsiye dizilerek üzerine sıcak et suyu dökülerek yumuşatılmaktadır.
Son dokunuşu yapmak için sarımsaklı yoğurt ve biberli yağ eklenerek servis ediliyor.
Dilerseniz yoğurdun üzerine kavrulmuş kıyma da koyarak sunum yapabilirsiniz.
18) Kadayıf Dolması
Uzun kış geceleri için, yanında bir bardak demli çay ile servis edilen çıtır çıtır kadayıf dolması oldukça keyifli bir tatlıdır.
Tercihe bağlı olarak cevizli ya da fıstıklı harç ile tel kadayıfın içine sarılan bu tatlı, ardından kızartılıp soğuk şerbete
Eğer şerbetli ama çıtır tatlıları seviyorsanız, Erzurum’un ünlü kadayıf dolmasını mutlaka denemelisiniz.
19) Dolanger Tatlısı
Görünümüyle sarı burma tatlısına benzeyen dolanger, Elazığ’ın en meşhur tatlılarından biridir.
İçi yumuşak, dışı çıtır çıtır olan dolangeri, Elazığ’da hemen her restoranın menüsünde bulabilirsiniz. Elazığ’a giderseniz bu özel tatlıyı asla es geçmeyin.
20) Erzincan Lokumu
Bakmayın adının lokum olduğuna, Erzincan lokumu aslında kurabiye ile kek arasında bir tat.
Nasıl mı? Kek gibi dilimlenerek servis edilmesine rağmen, kurabiye gibi ağzında hemen dağılır. Erzincan lokumunun tadı anlatılmaz, yaşanır, giderseniz mutlaka tatmalısınız.
21) Hoşverdi
Sütle ıslatılmış incecik baklava yufkaları arasında bol fıstık serpilerek kat kat dizilmektedir. Yufkalar tüm sütü çektikten sonra ise kakao serpilerek servis edilir.
Son zamanlarda popülerleşen soğuk baklavayı andırsa da, Bingöl’ün hoşverdisi bir başka lezzet.
