Dünya tarihi boyunca çeşitli kültürler, ölüm ve sonrası ile ilgili özgün ritüeller geliştirmiştir. Bu gelenekler sadece cenaze uygulamaları değil, aynı zamanda yaşam, ölüm ve ölümsüzlükle ilgili derin anlamlar taşır. Filipinler’in Luzon Adası’ndaki Sagada köyü, dünyanın en ilginç mezarlıklarından birine ev sahipliği yapmaktadır: asılı tabutlar. Yerli Igorot halkı, yaklaşık 2000 yıldır ölülerini uçurum kenarlarına asılmış ahşap tabutlara gömüyor. Bu ilginç gelenek, yalnızca bir defin yöntemi olmayıp, aynı zamanda Igorotların inançlarını ve kültürel miraslarını yaşatan bir ritüeldir. Filipinler’deki asılı tabutlar ve cenaze geleneği hakkında bilmeniz gerekenler işte burada.
Igorot halkı, ölenlerin ne kadar yükseğe gömülürse o kadar iyi olacağına inanıyor. Bunun nedeni, bu şekilde ölen kişinin atalarının ruhlarına ve cennete daha kolay ulaşabileceği düşüncesidir.
Bu inanç dolayısıyla tabutlar, uçurumların en yüksek yerlerine konumlandırılır. Ancak bu sadece ruhani bir tercihten kaynaklanmaz; ölü bedenlerin toprakla temasını engelleyerek çürümelerini önlemek ve düşman kabilelerin saldırılarından korumak amacıyla da yapılmıştır. Tarihsel olarak, düşmanlar ölülerin kafalarını kesip kupa olarak kullanma alışkanlığına sahip olduğundan, bu uygulama bir tür koruma mekanizması olmuştur.
Sagada köyündeki yaşlılar, hayatlarının son dönemlerinde kendi tabutlarını hazırlarlar.
Bu tabutlar, çevredeki ağaçlardan oyulmakta ve genellikle kişinin adına özel olarak tasarlanmaktadır. Ancak hazırlık süreci sadece tabutla sınırlı değildir. Cenaze sırasında ölünün bedeni bir “ölü sandalyesine” oturtulmakta, yapraklar ve battaniyelerle örtülmekte, daha sonra tütsülenerek çürümesi geciktirilmektedir. Bu süreçte yakınları, ölüyü ziyaret ederek vedalarını gerçekleştirmektedir.
Igorotlar, bir kişinin dünyaya geldiği pozisyonda bu dünyadan ayrılması gerektiğine inanıyor.
Bu inanç nedeniyle, ölüler cenin pozisyonunda tabutlara yerleştirilmektedir. Bu gelenekte bedenin tabuta sığabilmesi için bazen kemiklerin kırılması gerekebilir. Ancak modern dönemde tabutlar daha büyük şekilde üretildiğinden bu uygulama nadiren yapılmaktadır.
İlginizi çekebilir:
Meymand: İran’ın Dağ Yamacına Oyulmuş 12.000 Yıllık Mağara Köyü
Tabutların yerleştirildiği yükseklik, kişinin toplumdaki statüsünü de yansıtmaktadır.
Kabile liderleri ve toplumun önemli üyeleri, en yüksek yerlerde defnedilmektedir. Gelenek hâlâ yaşatılmakla birlikte, yerel topluluğun büyük bir kısmı günümüzde Hristiyan olup, bu cenaze geleneği artık eski kadar belirgin değildir. Bu durum, geleneksel uygulamaların yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunun bir göstergesidir. Son olarak, bu şekilde yapılmış bir cenaze 2010 yılında gerçekleşmiş ve ölen kişi Hristiyandı. Bu durum, Sagada’nın özgün kültürünün giderek yok olduğunu göstermektedir.
Sagada köyündeki asılı tabutlar, son yıllarda turistlerin de dikkatini çekmeye başlamıştır.
Bölgeyi ziyaret eden turistler, bu kadim gelenekten etkilenirken, köylüler de rehberlik yaparak geçim sağlamaktadır. Yerel bir rehber olan Bangyay, bu geleneğin yok olmadığını, aksine yeniden anlam kazandığını düşünmektedir. Hatta kendi cenazesinin de bu gelenekte gerçekleşmesini isteğini ifade etmektedir. Sagada’nın asılı tabutları, sadece bir cenaze geleneği değil; aynı zamanda Filipinler’in kültürel çeşitliliğini ve tarihini sergileyen önemli bir semboldür. Bu eski gelenek, insanlığın ölümle kurduğu bağın derinliğini ve çeşitliliğini gösteren etkileyici örneklerden biridir.
