Uzun yıllar boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun etkisi altında kalan Balkanlar, Avrupa ile Asya arasında bir köprü görevi üstleniyor ve sahip olduğu mutfak kültürü aslında bize hiç de uzak sayılmaz.
Balkanlara gelen soğuk hava dalgaları ile hatırlanan bu bölgede, yalnızca yemeklerin tadına değil, insanların sıcaklığı ve misafirperverliğine de hayran kalacaksınız.
Haydi, iştah açıcı lezzetleri ile Balkan mutfağını tatil planlarınızın en üstüne taşıyacak bu enfes tatlara bir göz atalım.
1) Efsane: Burek
Arnavutluk, Makedonya ya da Saraybosna’ya gittiğinizde, incecik hamuru ve içindeki zengin malzeme ile ağızda eriyen harika bir börek bulma şansınız var.
Balkanların her yerinde güzel börekler mevcut ama Boşnak börekleri kesinlikle bir efsane. Saraybosna’da yediğiniz böreklerin tadı, “Ben daha önce hiç börek yemedim!” dedirtebilir.
Her şefin kendine özgü bir börek açma tarzı olduğu için yediğiniz her börek için “Bu benim şimdiye kadar yediğim en iyi börek!” diyebilirsiniz.
Bu nefis börekler hakkında bir detay paylaşacak olursak, Boşnaklarda ‘burek’ kelimesi yalnızca kıymalı börek anlamında kullanılıyor. ‘Börek’ denildiğinde ise akla ilk gelen kabaklı börek oluyor.
Yine de benim favorim kesinlikle patatesli olanıdır. Üzerine de sarımsaklı yoğurt eklenince tadına doyum olmuyor.
2) Sos deyip geçmeyin: Ajvar
Közlenmiş patlıcan, kırmızı biber ve sarımsakla hazırlanan bu mükemmel sos, Balkanların en tanınmış lezzetlerinden biridir.
Her restoranda meze olarak ikram edilen ajvarı taze köy ekmekleriyle bir keyifle tüketmek, yemeklerden ziyade ajvarla karnınızı doyurmak isteyecek duruma getirebilir.
Ajvar ile ilgili bir önerim var: Balkanlara gittiğinizde birkaç kavanoz Ajvar sos almayı unutmayın. Çünkü bu sosla harika makarnalar yapabilirsiniz, benden söylemesi.
3) Turşuların en özeli: Somborka
Geleneksel turşulardan çok daha farklı, adeta meze niteliğinde bir turşu olan somborka, Balkanların vazgeçilmezlerinden biridir.
Balkanlarda yetişen özel bir biber olan somborka, süzme yoğurt veya süt kaymağı ve lor peyniri ile özel bir karışımla doldurulur.
Yemeden önce üzerine zeytinyağı
Özellikle Kosova’da sıkça yapılan bu tat, hem et yemeklerinin en güzel eşlikçisi hem de kahvaltıların vazgeçilmezi olarak öne çıkıyor.
4) Cevapcici
Yanında taze kaymak, ince doğranmış soğan ve pide benzeri bir ekmekle servis edilen köfte, Balkanların en meşhur lezzetleri arasında yer alıyor.
Bu köfteye bazen cevabi, bazen de cevapcici deniyor. İsimlendirme bölgelere göre değişse de lezzeti her zaman aynı kalıyor.
Hangi Balkan ülkesini ziyaret ederseniz edin, nefis cevapciciler tatma şansını elde edeceksiniz.
5) Balkan işi burger: Pleskavitsa
Pleskavitsa, sıradan bir hamburgerden çok daha fazlasıdır. Yağlı kıymadan elde edilen köfte, o kadar güzel pişer ki içindeki sulu kıvamı asla kaybolmaz.
Bu harika köfte, ev yapımı özel ekmeklerle birleşince muhteşem bir lezzet sunuyor. Pleskavitsa’yı neredeyse tüm Balkan ülkelerinde bulabilirsiniz; denk geldiğinizde kesinlikle tatmalısınız.
6) Yemeklerin aranan eşlikçisi: Kaçamak
İtalyan polentası ve bize ait olan mıhlama karışımı gibi bir lezzet olan kaçamak, kavrulan mısır ununun çeşitli peynirlerle harmanlanması ile elde ediliyor.
Kaçamak, et yemeklerine eşlik eden en çok aranan lezzetlerden biri olmakla birlikte, kahvaltılarda da sıkça tüketiliyor.
7) Şarküteri ürünlerinin şahı: Kuru et
Balkan mutfağı denince akla gelen ilk lezzetlerden biri de kesinlikle isli, baharatlı veya klasik kuru etlerdir.
Burada kuru et sadece aperitif olarak değil, aynı zamanda kuru fasulye gibi birçok yemeğin lezzetini artırmak için de kullanılıyor.
Eğer is tadını seviyorsanız, önerim isli çeşitlerini denemenizdir, çünkü onlar gerçekten çok farklı bir aroma sunuyor. Bunu denemekle kalmayıp, birkaç paket de evinize almak adına muhakkak satın almalısınız.
8) Kuru fasulye deyip geçmeyin: Tavçe Gravçe
Kuru fasulye, Balkan Mutfağı ile Türk Mutfağı’nın ortak zenginliklerinden biri olmasına rağmen Balkanlarda pişirme tarzı biraz farklıdır.
Balkan usulü kuru fasulye, ya da nam-ı diğer Tavçe Gravçe, genelde sulu bir kıvamda değil.
Güveçte helmelendirilerek hazırlanan bu yemek, genellikle üzerine tereyağında kızartılmış kırmızı pul biber eklenerek ya da kızarmış köfte ile servis edilir.
Hemen hemen her restoranda bulabileceğiniz bu yemeği, pişirildiği güveçte sıcak sıcak tatmadan Balkanlardan dönmemenizi öneririm.
9) Balığın incisi: Belvica
İki yüz metre derinliğe kadar görebileceğiniz berrak sulardaki, incisi ile ünlü Ohrid Gölü Arnavutluk ve Makedonya arasında yer alıyor. Böyle temiz bir göl var ise elbette enfes bir balığı da olmalı!
Belvica balığı yalnızca Ohrid Gölü’nde yetişen harika bir alabalık. Balkanlar’a gittiğinizde Ohrid Gölü’ndeki restoranlardan birinde Belvica Balığı’nı tatmanızı öneririm.
Balığınızın yanında Balkanların lutenitsa, ajvar, makalo gibi harika tatları da sipariş vermeyi unutmayın.
10) Ekmeğin en çıtırı: Popara
Bize papara olarak bilinse de, Balkanlarda ‘popara’ şeklinde adlandırılıyor ve yapılışı neredeyse aynı.
Balkan kahvaltılarının en popüler tatlarından biri olan popara, bayat ekmeklerin en lezzetli değerlendirme yolu.
Ufalanan ekmekler kızgın yağda pul biberle kızartılır. En son üzerine peynir eklenip, peynir kavrulduktan sonra sofraya servis edilir.
Yazarken bile ağzınızı sulandıracak bu nefis lezzeti Balkanlar’da mutlaka denemelisiniz.
11) Krebin bir başka hali: Palançika
Rus krebi olarak da bilinen palançika, Balkanların en çok rastlanan tatlarından biridir.
Her saat diliminde keyifle tüketebileceğiniz palançikayı ister balla, reçelle, ister taze meyveyle, isterseniz çikolata ya da karamel soslarla tatlandırarak mümkün kılabilirsiniz. Hatta yalnızca pudra şekeri ile tatlandırmak bile fazlasıyla yeterli gelecektir.
Her türlü lezzetle mükemmel bir uyum sağlayan palançika, yanı başındaki bir fincan kahve ile Balkanlarda yorgunluğunuzu atmanın en leziz yolunu oluşturuyor.
12) Etle pirincin efsane buluşması: Kapama
Pirinçle etin en muhteşem birleşimlerinden biri olan kapama, adını üzerine oturtulan özel kapaktan alır. Lezzet temelini ise kullanılan özel baharatlar ve ağzı dağılacak kuzu etinde gizlidir.
Geleneksel kapama genelde kuzu eti ile pişirse de günümüzde oğlak, dana ve hatta tavuk eti ile de hazırlanabilir. Balkanlar’a gittiğinizde, bu enfes yemeği geleneksel haliyle kuzu etli tadma fırsatını değerlendirin derim.
13) Ortak bir lezzet: Musakka
Her ülkenin farklı bir pişirme tekniği bulunsa da, Türk, Yunan ve Balkan mutfaklarının ortak tatlarından biri de musakka.
Genellikle patlıcan ve kıyma ile hazırlanan musakka, Balkanlarda peynir, beşamel sos ve hatta bazen patates ya da kabakla zenginleştiriliyor.
Özellikle Yunanistan’da çoğu restoranda bulabileceğiniz musakka, Balkanlar gezinizde tadılacak lezzetler arasında mutlaka yer almalı.
14) Çorbaların en doyurucusu: Begova Supa
Desc_m_c=56751a02128y6=Paşa çorbası olarak da bilinen begova supa, Balkanlar’da sıkça karşılaşacağınız bir lezzet.
Tavuk eti, havuç, patates, sarımsak ve maydanozla hazırlanan bu çorba o kadar doyurucu ki ana yemek olarak bile tercih edilebilir.
Fakat önerim, begova supanızı paylaşarak sipariş vermenizdir; aksi halde farklı tatları denemek için midenizde yer kalmayabilir, benden söylemesi.
15) Salatanın en lezzetlisi: Şopska Salatası
En aromatik domateslerin, en leziz salatalıkların buluştuğu bu salata, soğanla lezzetlendirilir. Son olarak hafif tuzlu sert bir beyaz peynir rendesi ile süslenir ve Balkanların en meşhur salatalarından biri olan şopska ortaya çıkar.
Her yemeğe güzel bir salata ile başlamayı sevenlerdenseniz, Balkanlar’daki salatanız kesinlikle şopska olsun derim. Hatta çoğu zaman başlı başına bir öğün olabiliyor, zira Balkanlarda porsiyonlar oldukça geniş.
16) Kızların rüyası: Karadordeva
Kızların rüyası olarak bilinen Karadordeva, adını bir Sırp prensesinden alıyor.
Dana bifteğin rulo şeklinde sarılması ile hazırlanan bu lezzet, genellikle yanında tatar sos ve patates kızartması ile servis edilmektedir.
Sırbistan mutfağında sıkça karşılaştığınız Karadordeva’yı deneyimleme fırsatınız olursa mutlaka tatmalısınız.
