Coğrafi konumu itibarıyla Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri arasında bir köprü vazifesi gören Adıyaman, mutfağıyla tipik bir Güneydoğu Anadolu deneyimi sunuyor.
Et, buğday ve baklagillerin ön planda olduğu Adıyaman mutfağı, zengin baharatlar ve salçalı yemekleriyle damakları şenlendiriyor.
Hadi, Adıyaman’ın göz kamaştıran lezzetleri ve nefis yemekleri neler bir göz atalım.
1) Meyir Çorbası
Meyir, yalnızca bir çorba değil; tahıl, bakliyat, sebze ve yoğurt ile hazırlanan bu çorba o kadar doyurucu ki, sadece başlı başına bir yemek olarak nitelendirebiliriz.
Meyir çorbası yapılırken, yoğurt hariç tüm malzemeler iyice yumuşayıncaya kadar kavruluyor.
Sonrasında üzerine yoğurt ekleniyor ve biberli sıcak yağ ile süsleniyor.
Adıyaman’ı ziyaret ettiğinizde hafif katı kıvamlı bu çorbayı mutlaka denemelisiniz.
2) Yarpuzlu Köfte
Yemeğin adını aldığı yarpuz, aslında bir tür yabani nane olarak bilinir.
Adıyaman mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan yarpuzlu köfte, hem sağlıklı hem de doyurucu bir lezzettir.
Adı köfte olmasına rağmen, yarpuzlu köfte bir çeşit çorba olarak tarif edilebilir.
Yarpuzlu köfte, dana kıyması, kuşbaşı kuzu eti, nohut ve bulgur gibi malzemelerin kullanıldığı, özellikle kış aylarında sıkça yapılan bir yemektir.
3) Malhuta Çorbası
Adıyaman mutfağının en tanınmış çorbalarından biri olan mahluta çorbasının ana malzemeleri kırmızı mercimek ve pirinçtir.
Bu çorba, özellikle kış aylarında Adıyaman sofralarında sıkça yer alıyor.
4) Çiğ Köfte
Her bölgenin kendine özgü bir çiğ köfte yapma yöntemi bulunsa da, Adıyaman usulü çiğ köfte hem en popüler hem de en çok sevilen versiyondur.
Etsiz şekilde hazırlanan Adıyaman usulü çiğ köfteyi, ister incecik lavaş ile sararak ister marulla sarıp porsiyon halinde tüketebilirsiniz.
5) Pirpirim Salatası
Adıyaman mutfağının öne çıkan tatlarından biri, yabani semizotu olarak da bilinen pirpirim ile yapılan bu nefis salatadır.
Pirpirim, domates, biber, salatalık ve soğan ile hazırlanan salatanın lezzetinin sırrı, sosunda yer alan kuru sumak ekşisidir.
6) Kavurmalı Hıtap
Özellikle kış aylarında Adıyaman mutfağında sıkça yapılan yemeklerden biri kavurmalı hıtaptır.
Bu harç, soğan, sarımsak ve kavurma ile hazırlanarak zırh ile ince ince kıyılır.
Ardından, el açması mayasız bir hamurun içerisine konarak özel taş fırınlarda pişirilir.
Adıyaman’a gittiğinizde hemen hemen her sokakta bulunan bir pideciye girip bu nefis hamur işini deneyebilirsiniz.
7) Besni Tava
Adıyaman mutfağının en sevilen lezzetlerinden biri olan besni tava, Güneydoğu Anadolu mutfağının sebze ağırlıklı et yemeklerinden biridir.
Besni tavada, küp şeklinde doğranmış soğan, patlıcan, biber, domates, kuzu eti ve kuyruk yağı bir araya getirilir.
Adıyaman’a gittiğinizde güzel bir besni tava için Besni ilçesinde dilediğiniz bir lokantaya uğrayıp kaç kişilik istediğinizi belirtmeniz yeterlidir.
8) Tevenk Sarması
Minik minik sarılmış, bulgurlu bir iç harcı bulunan tevenk sarması, üzerine bol yoğurt eklenip özel sosuyla servis edilmekte.
Genelde evlerde yapılan bu yemek, esnaf lokantalarında da bulunabilir. Denemek isterseniz kaçırmayın.
9) Buhara Pilavı
Genellikle bol köpüklü ayran ile birlikte sunulan Buhara pilavı, tek tencerede inanılmaz bir lezzet patlaması yaşatıyor desek abartmamış oluruz.
Kuzu eti, nohut ve havuç ile hazırlanan bu muhteşem pilavın tadına Adıyaman’dan ayrılmadan mutlaka bakmalısınız.
10) İçli Köfte
Türk mutfağının en güzel lezzetlerinden biri olan içli köftenin Adıyaman usulü ise ayrı bir tadı vardır.
İçli köfte, tercihe göre kızartma ya da haşlama olarak servis edilirken, Adıyaman’da genellikle yanında ayran ile sunulmaktadır.
11) Dövmeç
Rivayete göre, geçmişi Nemrut Krallığı dönemine kadar uzanan dövmeç, Adıyaman mutfağının en bilinen ve sevilen yemeklerindendir.
Közlenmiş patlıcan, domates, biber, soğan ve sarımsak pürede ezilerek hazırlanır ve ardından karıştırılıp sofraya sunulur.
Genellikle evde yapılan bu lezzeti, Adıyaman sokaklarında dolaşırken dövmeç pişiren birkaç esnaf lokantasına rastlayabilirsiniz.
12) Tırşik
Tırşik, Adıyaman’da hemen hemen her restoranda bulabileceğiniz yerel lezzetler arasında öne çıkıyor.
Bol sebzeli ve kuşbaşı etli bu özel yemek, Adıyaman’da şifa deposu olarak bilinir.
Eğer etli sebze yemeklerini seviyorsanız, Adıyaman’a gittiğinizde tırşik yemeğini denemeden dönmeyin derim.
13) Tene Helvası
Adıyaman mutfağında yemekler tatlısız bitmez.
Nişasta, pekmez ve tereyağı ile hazırlanan, bol cevizle yapılmış tene helvası bu tatlılar arasında en sevilenlerindendir.
Adıyaman’a gittiğinizde, özellikle özel gün sofralarının vazgeçilmez tatlısı olan tene helvasını mutlaka denemelisiniz.
Yanında ince belli bardakta güzelce demlenmiş çay varsa, bir tabak tene helvasıyla yetinmeniz zor olacaktır.
14) Topak Helva
Eğer bildiğiniz tüm helvaları unutturacak bir tat arıyorsanız, Adıyaman’a gittiğinizde topak helvasını asla atlamayın.
Tereyağı, un, pekmez, susam ve ceviz ile yapılan ve topak halinde sunulan topak helvası, geçmişte cenazelerin üçüncü gününde misafirlere ikram edilirmiş.
Ancak günümüzde bu helva, rafine şeker içermediği için evde daha sık pişirilmektedir.
15) Burma Tatlısı
Türkiye’nin her yerinde bulabileceğiniz bir tatlı olsa da, Adıyamanlı ustaların yaptığı burma tatlısını bir kez denedikten sonra bağımlısı olabilirsiniz.
Cevizlisi kadar, burma tatlısının fıstıklısı da bir efsane diyebilirim.
Adıyaman’ı ziyaret ettiğinizde pekmezle tatlandırılan cevizli sucuğundan, fıstıklı muskasından, üzüm pestilinden ve üzümden yapılan kesme tatlısındanmeşhur Besni üzümünden tatmadan dönmemenizi öneriyorum.
