İran, dünya üzerindeki en eski uygarlıklara ev sahipliği yapmış olmasıyla, tarih boyunca birçok medeniyetin kültürel değerlerini yaşatıp günümüze taşımıştır. Perslerden Selçuklululara kadar birçok devletin mirasını yansıtan etkileyici mimari yapılar, günümüzde İran’ın en gözde turistik noktalarından biri haline gelmiştir. Özellikle İran’ın camileri, yüzyıllardır ayakta kalan benzersiz yapılarıyla Doğu kültürünün derin izlerini geleceğe taşıyor. İşte İran’da mutlaka görmeniz gereken en etkileyici 7 cami…
Nasır el-Mülk Camii
Şiraz’da yer alan Nasır el-Mülk Camii, dünyanın en renkli camisi unvanını taşıyarak ziyaretçilerine görsel bir ziyafet sunuyor. Güneş ışığının yansımasıyla renklerin dans ettiği bu cami, Muhammed Hasan ve Muhammed Rıza Kaşi Pazi Şirazi tarafından 1876 yılında inşa edilmiştir.
El işçiliğinin olağanüstü güzellikte olduğu caminin iç mekan tasarımı, ağırlıklı olarak pembe çinilerle süslenmiştir. Ancak burada her renge yer verilmiştir. Caminin güney cephesindeki renkli küçük camlar, sabah güneşini alarak içeride muazzam sanatsal görüntüler oluşturuyor.
Bu renk oyununu yalnızca sabah güneşiyle görmek mümkün. Sabah ışığında kaybolduğu için, bu görsel şölene katılmazsanız üzülmenize gerek yok. Caminin muhteşem tezhip işlenmiş duvarları ve kubbesi, ziyaretçilerine unutulmaz bir mistik atmosfer sunuyor.
Nasır el-Mülk Camii, dünya genelinde “pembe cami” olarak da bilinir; İran kültürünün yanı sıra eski Türk Uygarlıkları, Osmanlı ve Fars sanatlarının etkilerini de taşımaktadır.
İsfahan Cuma Camii
Mescid-i Cami, Camii el-Kebir ve Ulu Camii olarak bilinen İsfahan Cuma Camii, Selçuklulardan İran’a miras kalan en muazzam yapıdır. Tuğrul Bey’in kenti fethetmesinin ardından İsfahan’da kalıcı bir iz bırakmak için inşa ettirdiği bu cami, bilinen en eski tarihli çift minareli camidir.
Büyük bir meydanı da kapsayan Cuma Camii, Selçuklu dönemi ile Safevi döneminde yapılan eklemeler ile günümüze kadar ulaşmıştır. Cami, mihrap önündeki kubbeler, dört eyvanlı avlusu ve aynı eksen üzerinde yer alan iki tuğla kubbesinin egemenliğiyle tam bir Selçuklu mimarisi örneğidir.
Şeyh Lütfullah Camii
1615 yılında Şah Abbas’ın yaptırdığı Şeyh Lütfullah Camii, İsfahan’daki Safevi mimarisinin en önemli eserlerinden biridir. Saray halkı için özel olarak tasarlanan bu cami, adını Şeyh Lütfullah’tan, Şeyh Abbas’ın kayınbabası olan Şii aliminin isminden almıştır.
Şeyh Lütfullah Camii, gösterişli Safevi süslemeleriyle dolu olup, ibadet kısmı son derece sade bir tasarıma sahiptir. Minaresi olmayan cami, tipik bir İran çini eyvanına sahiptir ve dikkat çekici bir kubbe tasarımıyla ön plana çıkmaktadır. Kakma yazılar ve çiçek temalı ince işçiliklerle zenginleştirilmiş caminin tavanı, güneş ışığını yansıtacak şekilde sarı şemselerle donatılmıştır.
Caminin duvarları, kubbenin ağırlığını taşıyacak şekilde sağlam bir yapıdadır. Planı ve ölçüleri mükemmel denecek kadar iyi tasarlanmış olan bu caminin duvarları, güzel hatlarla yazılmış levhalara sahiptir.
Yezd Cuma Camii
Yezd Cuma Camii, bir çarşıyla birlikte bir kompleks oluşturarak 11. yüzyılda inşa edilmiştir. Ancak 19. yüzyılda yapılan eklemelerle bugünkü biçimini almıştır. Mescid-i Cuma adıyla da bilinen yapının, yan yana uzanan iki minaresi, İran’ın en uzun minarelerindendir.
Caminin mavi çinilerle kaplı göz alıcı eyvanı dikkat çekicidir. İç kısmı da mozaikler, çiniler ve olağanüstü güzel motiflerle süslenmiş olup, geniş ve uzun bir bahçe ile çevrilidir.
Bahçe içinde yer alan Zarch Qanat isimli yapıyla birlikte 80 km uzaklıktan Yezd şehrine giden bir havalandırma bacası açılmıştır. Çeşitli kaynaklara göre, şehir işgal altındayken halk buradan temiz suya erişim sağlıyormuş.
Şah Çerağ Camii
Şah Çerağ Camii, dünyanın en ışıltılı ve göz alıcı camisi olarak öne çıkıyor. Farsça’da “Işıkların Kralı, Işıkların Şahı” anlamına gelen bu cami, anlamının hakkını veriyor ve milyonlarca küçük ayna ve mozaikle parıldayan bir iç mekana sahip.
Cami, bölge halkı için son derece kutsal bir ibadet yeri olarak biliniyor ve İmam Rıza’nın kardeşleri Emir Ahmet ve Mir Muhammed’in türbeleri burada yer alıyor. İç kısmında, Şii inancına ait sembollerle süslemeler, göz alıcı avizeler, vitray tasarımlar ve altın kaplamalı pencereler mevcut. Milyonlarca küçük aynanın yol açtığı ışık oyunu, camide gözlerinizi kamaştırmaması neredeyse imkansız.
Amir Chakhmaq Camii
Yezd şehrindeki Amir Chakhmaq Camii, İran’ın en büyük cami komplekslerinden biridir. Bu yapı, 15. yüzyılda Yezd valisi Amir Chakhmaq tarafından inşa edilmiştir ve içerisinde kervansaray, tekke, hamam, çeşme ve çarşının bulunduğu bir kompleksi barındırır.
Günümüzde ibadete kapalı olan bu cami, genel olarak fotoğraf meraklıları tarafından sıkça ziyaret edilmektedir. Güneşin batmasıyla yapının dış yüzeyi turuncu ışıklarla aydınlatılarak göz alıcı bir manzara sergilenmektedir. Özellikle avludaki havuzun yansıması ise eşsiz bir görsel şov sunmaktadır.
Agha Bozorg Camii
Kashan kentinde 18. yüzyılın sonlarında inşa edilen Agha Bozorg Camii, Ustad Haj Sa’ban Ali tarafından yaptırılmıştır. Bu cami, Kashan’nın en önemli İslami kompleksi ve 19. yüzyılın en güzel eserlerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Simetrik bir plana sahip olan caminin mihrap önünde iki eyvan bulunmaktadır. En güzel kısmı, ağaçlarla bezelidir ve bir havuzla süslenmiştir.
Camiyi süsleyen altın renkli işlemeler, eyvan ve tavanda çeşitli motiflerle donatılmıştır. Geometrik şekiller ve çinilerin kullanıldığı minaresi ile dönemine göre iyi korunmuş kerpiç kiremit işleme detayları dikkat çekmektedir.
