Dünya üzerindeki yaşam, yaklaşık 3 milyar yıl önce başladı. İnsanların yerleşik hayata geçişi ise Neolitik Çağ’da gerçekleşti. Göçebe yaşam süren insanların düzen kurması bu dönemle ortaya çıktı. Tarih boyunca birçok topluluk, yazılı veya somut izler bırakarak zamanla yok oldu. Devletler, halklar ve toplumlar gelip geçse de bazı eserleri günümüzde hâlâ var. “Tarih eseri” olarak adlandırılan bu yapılar, dönemin kültürünü yansıtmakta ve tarihe ışık tutmaktadır. Nostaljiyi sevenler için zamanın etkilenmediği en eski 7 yapıyı listeledik.
1. Kolezyum / Roma
İtalya’nın başkenti Roma’da yer alan Kolezyum, şehrin sembollerinden biridir. M.S. 72 yılında yapımına başlanan Kolezyum, M.S. 80 yılında tamamlanmıştır. “Flavianus Amfitiyatro” olarak da bilinen Kolezyum bir arenadır. Gladyatör dövüşleri, hayvan avları ve tiyatro oyunları için kullanılan bu yapı, Roma halkı için bir eğlence merkeziydi. 50 bin kişilik kapasiteli Kolezyum, 80 yılında Titus döneminde tamamlanmıştır.
2. Maison Carrée / Fransa
Roma mimarisinin diğer bir örneği olan Maison Carrée tapınağı, Fransa’nın güneyindeki Nimes kentinde yer almaktadır. M.Ö. 16 yılında inşa edilmiş olan bu yapı, günümüzde en iyi korunan yapılardan biridir. “Maison Carrée” ifadesi Fransızca’da “kare ev” anlamına gelir.
3. Sanchi / Hindistan
Uzak Doğu’nun en köklü kültürlerinden biri olan Hint kültürüne ait kalıntılar, oldukça ilgi çekicidir. Hindistan’ın Madhya Pradesh eyaletinde yer alan Sanchi kasabasındaki Budist yerleşkesi, M.Ö. 300 yılında inşa edilmiştir. “Büyük Stupa” olarak bilinen yapı, İmparator Asoka tarafından yaptırılmıştır. Stupa, 1818’de İngiliz arkeologlar tarafından yeniden keşfedilmiştir. Üzerindeki oymalarda, İmparator Asoka’nın yaşamı anlatılmaktadır.
4. Kiros’un Mezarı / İran
M.Ö. 530 yılında İran’da inşa edilen Pers Kralı Kiros’un mezarı, beyaz büyük kireç taşı bloklardan yapılmış altı basamaklı bir kaideden oluşmaktadır. Antik Pasargad kentinin bir parçası olan bu yapı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndedir. Şehrin kurucusu Kiros, mezarı kendisi ve karısı için inşa ettirmiştir. Kiros’un Mezarı, şehri fetheden Büyük İskender tarafından da ziyaret edilmiştir.
5. West Kennet Long Barrow / İngiltere
İngiltere’nin Avebury bölgesinin bir buçuk mil güneyinde, Silbury Tepesi yakınında yer alan bu yapı, M.Ö. 3650 yılında inşa edilmiştir. Uzun bir mezar niteliğindeki yapı, bölgede yaşayan eski Britanyalıların kemiklerini barındırmaktadır. West Kennet, Antik Mısır’dan 600 yıl önce inşa edilmiş olup, dünyadaki en eski yapılardan biri olarak sayılmaktadır.
6. Ggantija Tapınakları / Malta
Malta’daki bu yapı oldukça gizemlidir. M.Ö. 3700 yılında inşa edildiği düşünülen Ggantija Tapınakları, devasa taşlardan oluşmaktadır. İlk çağlarda insanların bu kadar büyük taşları nasıl hareket ettirdiği hâlâ merak konusudur. Genel görüş, taşların altına küçük taşlar yerleştirerek kaydırıldığı yönündedir. Ggantija Tapınakları’nın bulguları, yapının cenaze törenleri ve dini ayinler için kullanıldığını göstermektedir.
7. Göbeklitepe / Türkiye
Tarihin en eski yapısı olan Göbeklitepe, Türkiye’de yer almaktadır. Şanlıurfa’nın merkezine yaklaşık 22 kilometre uzaklıkta, Örencik Köyü yakınlarındaki bu yapının M.Ö. 12000-8400 yılları arasında inşa edildiği düşünülmektedir. Dünyanın ilk tapınağı olarak bilinen Göbeklitepe’de yaklaşık 20 tapınak tespit edilmiştir. Taşlar üzerindeki akrep, boğa ve tilki figürleri, bazı arkeologlara göre tapınağı ziyaret eden farklı toplulukları simgeler. Göbeklitepe, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır.
Kaynak:
