Bakü (Azerice Bakı), Hazar Denizi kıyısında yer alan ve Apşeron Yarımadası üzerinde görkemli mimarisi ile dikkat çeken, geniş bulvarlara sahip, geceleri parlayan gökdelenleri, tarihi dokusu ile uzanan Azerbaycan’ın en büyük kenti ve başkenti olarak öne çıkıyor. Kafkas coğrafyasının en büyük ve en gelişmiş şehri olan Bakü, hem Azerbaycan’ın hem de bölgenin kültürel, ticari ve sanayi merkezi olarak bilinmektedir.
Hazar Denizi’nin batı kıyısında konumlanmış olan Bakü, Kafkasların en büyük şehri olmasının yanı sıra, ülkenin en önemli kültür ve ticaret merkezi özelliğini taşımaktadır. Ayrıca, bir liman kentinin tüm cazibesini barındırmaktadır.
Bakü, Azerbaycan’ın batı kıyısında konumlanmış başkentidir. Bakü’de gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda, bölgedeki ilk insan yerleşimlerinin MÖ 3000’li yıllara kadar uzandığı doğrulanmıştır. Yazılı kaynaklarda ise 5. ve 7. yüzyıllar arasında Sasanilerin Bakü’de hüküm sürdüğü bilgisi yer alıyor.
Şehir, Sasani döneminde Bağavan ve Ateş-i Bakvan isimleriyle anılıyordu. 10. yüzyıldan itibaren Arap kaynaklarında Bakuye, Bakuh, Baku olarak geçerken; 15. yüzyılda Rus kaynaklarında Baka ve Farsça kaynaklarda ise Badükübe olarak tanımlanır.
Doğalgaz ve petrol ihracatı ile güçlü bir ekonomiye sahip olan Azerbaycan, 2006 yılında faaliyete geçen Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı’nın başlangıç noktasıdır. Aynı zamanda Hazar Denizi’nin en önemli limanını da barındıran Bakü Limanı’na ev sahipliği yapmaktadır.
2000’li yılların başında büyük bir değişim ve evrim geçiren Bakü’de dört bir yanında yeni sosyal alanlar yaratılmıştır. Geniş bulvarlar, Hazar Denizi kıyısındaki dinlenme alanları, müze kompleksleri, alışveriş merkezleri ve kentin tarihi yapısını öne çıkaran restorasyon çalışmaları ile Bakü, turizm potansiyelini yansıtmaya çalışmaktadır.
Azerbaycan nüfusunun üçte birinin yaşadığı Bakü’nün nüfusu 3 milyona yakındır. Azerbaycan’ın modern ve batılı yüzünü temsil eden şehir, 2012 yılında Eurovision Şarkı Yarışması’na, 2015’te Avrupa Olimpiyat Oyunları’na ve 2017’de ise İslami Dayanışma Oyunları’na ev sahipliği yapmıştır. Her yıl burada Formula 1 yarışlarının bir etabı da düzenlenmektedir.
Geniş alanları, iklim koşulları ve coğrafi yapısı sayesinde Bakü, tarihte İpek Yolu üzerinde önemli bir kavşak noktası olmuştur. Azerbaycan’da turizm mevsimi genellikle mayıs ayında başlayıp altı ay boyunca sürmektedir. Ancak Yalama, Zagatala, Şuşa ve Bakü’deki turist kampları yıl boyunca hizmet vermektedir.
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, bölgenin en eski doğu kentlerinden biri olan Bakü, günümüzde de Hazar Denizi kıyısında ışıklandırılmış görkemli binalarıyla rengarenk bir şehir olarak dikkat çekmektedir.
Bakü Gezilecek Yerler
1. İçeri Şehir
Bakü İçerişehir, Bakü’nün kurulmuş olduğu tarihi yerleşim bölgesidir. Bakü’nün Eski Şehri olarak bilinen bu bölge, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir. Burada, Rus etkisinin hissedildiği, Arnavut kaldırımlı sokakların yer aldığı ve çeşitli kültürel unsurlar barındıran bir atmosphe bulunmaktadır.
Hazar Denizi boyunca uzanan bu alan, 12. yüzyılda şehri korumak amacıyla inşa edilen surlarla çevrilidir. İçeride bulunan Türk hamamları ve camilerinin yanı sıra en önemli görülecek yerler arasında Şirvan Şahlar Sarayı ve Kız Kulesi yer almaktadır. Ayrıca İçerişehir’de Bakü Minyatür Kitap Müzesi de bulunmaktadır.
Sovyet, İslam ve Avrupa mimarilerini harmanlayan, tarihi yapılarla dolu olan bu bölge, yöresel hediyelik eşya dükkanları ile doludur. Hazar Denizi boyunca uzanan bu surlu alan, 12. yüzyıla dayanan koruma amaçlı inşa edilmiş duvarlarla çevrilidir.
2. Kız Kalesi
Kız Kalesi (Qız Qalası), İçerişehir bölgesinde bulunan Bakü’nün sembolü olma özelliğini taşımaktadır. 12. yüzyıla ait olan bu kale, Bakü’nün en eski yapıtlarındandır. 27 metre yüksekliğiyle Kız Kulesi, 18. ve 19. yüzyıllarda deniz feneri olarak da kullanılmıştır.
Hakkında birçok efsanenin bulunduğu ve Azerbaycan parası Manat’ta da yer alan bu kule, günümüzde sergilere ev sahipliği yapmanın yanı sıra bir müze olarak da hizmet vermektedir. Kulenin terasından şehrin muazzam manzarasını izlemek mümkündür. Kız Kulesi çevresinde yapılan kazılarda, anıtsal yapı kalıntıları da görünmektedir.
3. Şirvanşahlar Sarayı
Şirvanşahlar Sarayı, (Palace of the Shirvanshahs) İçeri Şehir bölgesinde, 15. yüzyılda Şirvanşahlar Hanedanı’nın hükümdarı İbrahim Halilullah döneminde inşa edilmiştir.
Yakın doğunun en etkileyici mimari eserlerinden biri olarak kabul edilen bu saray, geçmişte hastane ve kışla işlevi gördükten sonra günümüzde müze olarak hizmet vermektedir. Müzede, saraya ait özel eşyaların yanı sıra vitray, halı gibi el yapımı eserler sergilenmektedir.
4. Ateşgah
Ateşgah (Fire Temple), dünyanın üç Mecusi tapınağından biri olup, Bakü’ye 30 km mesafede ve Abşeron Yarımadası’nın Surahanı Kasabası’nda yer almaktadır. Ateşgah, ateş mabedi anlamını taşımaktadır. Mecusilere göre oldukça kutsal olan bu tapınak, 7. yüzyılda Azerbaycanlıların İslam’ı kabul etmesi ile önemini kaybetmiştir.
16 ila 18. yüzyıllar arasında doğal gazın çıktığı, bir zamanlar ebedi alevlerin yandığına inanılan bu yer, 1810 yılında tacir Kançanagaran tarafından inşa ettirilmiştir. Tapınağın merkezi olan secdegah, buraya hac yolculuğuna gelenlerin ateşe bakarak ibadet ettiği yer olarak bilinir.
5. Güzel Sanatlar Müzesi
Güzel Sanatlar Müzesi, Azerbaycan’ın en büyük sanat müzesi olmasının yanı sıra Bakü’nün en önemli müzeleri arasında yer alır. Kent merkezindeki Niyazi Sokağı’nda bulunmakta olup, 1936 yılında kurulmuş ve 1943 yılında ünlü Azeri tiyatro set tasarımcısı ve sanatçısı Rüstem Mustafayev anısına bir isim verilmiştir. İçerisinde Azerbaycan, Batı Avrupa, Rusya ve Doğu sanatının çeşitli dönemlerine ait eserler, tablolar, çizimler, gravürler ve heykeller yer almaktadır.
6. Gobustan Milli Parkı
Gobustan Milli Parkı (Qobustan Milli Parkı), Bakü’nün Karadağ bölgesinde bulunmakta olup, 2007 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası ilan edilmiştir. Birçok dağ geçidi (Azerice gobu) barındıran alanın resmi ismi Kobustan Kaya Sanatı Kültürel Peyzaj Alanı’dır. Bakü’ye 64 km uzaklıkta bulunan bu yer, Kafkas Dağlarının güneydoğu ucunda, tarihi 40.000 yıl öncesine kadar uzanan kaya oymaları ile bilinir.
Altı binden fazla olağanüstü kaya oyması ile Orta Azerbaycan yarı çölünün kenarında yer alan bu alan, Üst Paleolitik’ten Orta Çağ’a kadar olan bir zaman diliminde iskan edilmiş mağaralar, yerleşim alanları ve mezarlık kalıntılarını içermektedir.
7. Yanardağ
Yanardağ, 1950’li yıllarda bölgede hayvan otlatan bir çobanın ateş yakmaya çalıştığı esnada doğal gaz kaynağının alev alması sonucu keşfedilmiştir. Bakü yakınlarında, tuz gölleri ile tanınan Apşeron Yarımadası’ndaki bu dağda, devamlı yanan bir gaz kaynağı mevcuttur ve basınç nedeniyle alevlerin yüksekliği zaman zaman 3 metreye kadar çıkmaktadır. Bu alan, Bakü’den kalkan otobüslerle kolaylıkla ulaşılabilir.
8. Ulusal Tarih Müzesi
Ulusal Tarih Müzesi (National Museum of History of Azerbaijan), Tagiyev Sokağı’nda yer almakta olup 1920 yılında kurulmuştur. Müze, biri petrol taciri ve hayırsever Zeynalabdin Taghiyev’in evi olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Ülkenin ilk dönemlerinden itibaren toplanan etnografik ve arkeolojik eserler ile Azerbaycan’ın en büyük müzesi olarak 300 bin parçalık bir koleksiyona sahiptir.
9. Haydar Aliyev Kültür Merkezi
Haydar Aliyev Kültür Merkezi (Heydar Aliyev Center), ünlü Irak asıllı İngiliz mimar Zaha Hadid tarafından tasarlanan ve 2012 yılında açılışı yapılan, şehrin en önemli kültürel yapıtlarından biridir. Haydar Aliyev’in doğumunun 89. yıl dönümünde açılan bu yapıda konser salonları, sanat galerileri, müze ve kütüphane bulunmaktadır.
10. Türk Şehitliği
Türk Şehitliği, kente hâkim bir tepe üzerinde 1918 yılında Azerbaycan’ın bağımsızlık mücadelesinde hayatını kaybeden Türk askerleri adına inşa edilen bir anıt alanıdır. Bu önemli mezarlıkta, 1999’da Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanlığı tarafından Osmanlı şehitlerine adanmış bir anıt ve cami de bulunmaktadır. Alan içerisindeki anıtın üzerinde Azerbaycan’da şehit düşen Türk askerlerinin isimleri yer almaktadır.
11. Azerbaycan Devlet Filarmonisi
Azerbaycan Devlet Filarmonisi (Azerbaijan State Philharmonic Hall), Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ulusal filarmoni orkestrasıdır. Filarmoni repertuarında klasik Batı müziği ve Azerbaycan müziği eserleri sunmaktadır. Ermeni mimar Gabriel Ter-Mikelov’un tasarımıyla 1912 yılında inşa edilen yapı, o dönemde yüksek sınıfın konserleri izlemesi amacıyla inşa edilmiştir. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti döneminde ve Rus İç Savaşı esnasında mitingler için de kullanılmıştır.
12. Alev Kuleleri
Alev Kuleleri (Flame Towers), Bakü’nün en yüksek yapıları olarak dikkat çekmektedir. Ülkenin modern simgesi kabul edilen bu kuleler, ofis, konut ve otel olarak kullanılan üç bölümden oluşmaktadır. 2013 yılında inşası tamamlanan kulelerin en dikkat çekici özelliği, akşam saatlerinde 10.000 LED armatürle kaplanmış dış yüzeylerinin aydınlatılmasıdır. Bu ışık gösterisi, Azerbaycan bayrağını tutan bir askerin siluetiyle son bulmaktadır.
13. Nizami Caddesi
Nizami Caddesi, Bakü merkezinde alışveriş yapmak isteyenler için ideal bir cadde olup, Azeri şair Nizami Ganjavi’nin ismiyle anılmaktadır. 3.5 kilometre uzunluğundaki bu cadde araç trafiğine kapalıdır ve üzerinde pek çok alışveriş mağazası ile tarihi yapılar bulunmaktadır. Kent merkezini doğu-batı yönünde kesen bu bölgede, akşam saatlerinde ışıklandırılması sayesinde fotoğraf çekmek isteyenler için harika bir atmosfer sunmaktadır.
14. Apşeron Yarımadası
Apşeron Yarımadası, Hazar Denizi’nin içine doğru uzanan ve en geniş yeri 30 km olan bir yarımadadır. Kafkas Dağları’nın doğudaki uzantıları üzerinde bulunan bu yarımada, çok sayıda tuz gölü ve tuzlu alanları ile tanınmaktadır. Bakü ve uydu şehirleri Sumgayıt ve Hırdalan, Apşeron Yarımadası üzerine kurulmuştur. Ayrıca, bu yarımada plajları ile Bakü’nün tatil adası olarak da popülerdir.
15. Kristal Salon
Kristal Salon, Bakü’de bir çok fonksiyonlu kapalı arena olarak hizmet vermektedir. 2012 Eurovision Şarkı Yarışması’nın yapıldığı bu salon, 25.000 kişilik kapasiteye sahiptir. Jennifer Lopez, Rihanna ve Shakira gibi ünlü sanatçıların konserlerine ev sahipliği yapan bu alan, günümüzde büyük ölçekli organizasyonlara açık bir mekan olarak değerlendirilmektedir.
16. Bulvar Park
Bulvar Park, Hazar Denizi kenarında yer alan geniş bir cadde olup, çevresinde bulunan kafeler, restoranlar ve mağazalar ile modern Bakü’nün en popüler alanlarından biridir. 9 kilometrelik bu geniş bulvarda yürüyüş yollarının yanı sıra lüks alışveriş mağazaları da bulunmaktadır. Sahil metro istasyonuna yalnızca 5 dakikalık yürüme mesafesinde yer alan bu bölgede, Doğu ve Batı mimarisinin özellikleri bir arada gözlemlenebilmektedir. Yapıda iki bodrum kat dahil olmak üzere toplamda altı kat bulunmaktadır.
17. Teze Pir Camii
Teze Pir Camii, Ehli Beyt soyundan geldiği kabul edilen Şeyh Said Abdal dervişinin tekkesi üzerinden genişleyerek cami ve medreseye dönüşmüş bir yapıdır. Camii, Bolşevizm’e karşı savaşan Teze Pir’in adını taşımaktadır. 1905 yılında inşasına başlanan cami, Bakü’nün önemli mimari örneklerinden biridir ve kapalı alanı 1400 metrekarelik genişliğe sahiptir; çevresindeki yapılarla birlikte oldukça büyük bir alanı kapsamaktadır.
18. Televizyon Kulesi
Televizyon Kulesi, 310 metre yüksekliği ile Azerbaycan’ın en yüksek yapılarından biridir. Şehrin simgelerinden biri olan bu kule, 1979’da inşasına başlanmış, 1993’te Haydar Aliyev’in dönmesi ile açılışı yapılmış ve 1996’da tamamlanmıştır. Kuledeki 65. katındaki restorandan Bakü manzarasını izleme imkanı sunulmaktadır.
19. Bakü Dönme Dolap
Londra’daki ünlü dönme dolaba benzer Bakü Eye, Hazar Denizi sahilinde yer alan dev bir gözlem alanıdır. Yüksekliği 60 metreyi bulan bu dönme dolap, şehri kuş bakışı izlemek isteyenler için mükemmel bir deneyim sunmaktadır.
Bakü’nün tarihi ve modern yapıları arasında uyum izleyeceğiniz göz alıcı görüntüler sunan bu dönme dolaptaki bir tur yaklaşık 30 dakika sürmektedir ve her kabin konforlu bir şekilde dizayn edilmiştir.
20. Masazır Gölü
Dünyanın nadir pembe göllerinden biri olan Masazır Gölü, Bakü’ye yalnızca 15 km mesafede, muazzam güzelliğiyle sizi bekliyor. Gölün pembe rengi, suyun içerisindeki yüksek tuz oranı ve belirli mikroorganizmaların etkisiyle oluşmaktadır. Güneşin batışı sırasında bu bölgede bulunursanız, göl üzerindeki turuncu ve pembe yansımaları izlemek sizi büyüleyecektir.
Yanınıza bir fotoğraf makinesi almayı unutmayın; bu gölün tuzlu suyu ve benzersiz manzarası, mutlaka gezilecek yerler listenizin başında olmalıdır.
21. Ebedi Alev Anıtı
Bakü’nün en etkileyici yapıtlarından biri olan Ebedi Alev Anıtı, şehrin önemli sembollerinden biri olarak geçmişle günümüzü bir araya getiriyor. Bu anıt, sönmeyen alevlere sahip olup, Azerbaycan’ın tanınmış “Ateşler Ülkesi” unvanını yansıtmaktadır. Özellikle akşam saatlerinde ziyaret edildiğinde, alevlerin karanlıkta dans ediyormuş gibi görünmesi ziyaretçileri farklı bir atmosfere sokmaktadır.
22. Bayrak Meydanı
162 metre uzunluğundaki bayrak direği ile dünyanın en yüksek bayrak direğini barındıran Bayrak Meydanı, şehrin en çok ziyaret edilen noktalarından biridir. Bu yükseklik unvanıyla 2010 yılında Guinness Rekorlar Kitabı’na da girmiştir. Direğin üzerinde uzunluğu 70 metre ve eni 35 metre olan bir bayrak dalgalanmaktadır.
23. Bakü Minyatür Kitap Müzesi
Bakü Minyatür Kitap Müzesi, dünyada eşi benzeri olmayan, minyatür kitaplara yönelik tek müzedir. Kitapseverler için oldukça heyecan verici bir mekan olan bu müzede, yalnızca 1 santimetre boyutunda kitaplar dahi bulunmaktadır. Müzede, klasik eserlerden dini metinlere kadar farklı kategorilerde birçok kitap yer almaktadır. Eğer Bakü gezinizde eğlenceli ve öğretici bir istasyon arıyorsanız, Minyatür Kitap Müzesi tam size göredir!
24. Azerbaycan Halı Müzesi
Bakü’de mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri olan Azerbaycan Halı Müzesi, halıların birer sanat eseri olduğunun farkına varmanızı sağlayacak bir alan sunmaktadır. Müzenin mimarisi bile bir halı rulosunu andırmaktadır ve içerisinde binlerce yıllık el dokuması halılarla doludur. Azerbaycan kültüründeki halıcılığın önemi, muazzam bir şekilde burada sergilenen her bir halıda kendini göstermektedir. Her bir halı, kendine özgü bir hikaye anlatmakta ve sizi geçmişten bugüne bir yolculuğa çıkarmaktadır.
25. Bibi-Heybat Camii
Bibi-Heybat Camii, Bakü’nün en kutsal mekanlarından biri olarak bilinir. Tarihi ve mimarisiyle ziyaretçilerini cezbeder. 13. yüzyılda inşa edilen bu cami, Sovyet döneminde yok olmuş fakat 1990’lı yıllarda aslına sadık kalınarak yeninden inşa edilmiştir. Caminin içerisine adım attığınızda, etkileyici çini işlemeleri ve süslemeleri ile karşılaşacaksınız.
Bakü’de bu yerlerin dışında gezilecek daha birçok alan bulunmaktadır. Bakü’nün en turistik noktalarından biri olan Çeşme Meydanı’nı keşfedebilir, ayrıca Uluslararası Mugam Merkezi, Devlet Kukla Tiyatrosu ve Devlet Opera ve Balesi’nde bir gösteri izleyebilirsiniz.
Bakü’de Ne Yenir?
Bakü, oldukça zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Orta Doğu, Kafkasya, Avrupa ve dünya mutfaklarından farklı lezzetler bulabileceğiniz bu şehirde, her damak tadına uygun birçok restoran ve kafe mevcuttur. Özellikle et yemeklerinin uygun fiyatlarla servis edildiği bu şehirde, büyük porsiyonlarla sunulan et yemekleri oldukça yaygındır. Azeri mutfağında 30’dan fazla çeşitte dolma ve 100’den fazla çeşit pilav bulunmaktadır.
Bakü’de Azerbaycan mutfağından tadabileceğiniz en güzel geleneksel yemekler arasında düşbere (Azeri mantısı), qutab (gözleme), dovğa (yoğurt çorbası), xingel (Gürcü mantısı) dolma, lüle kebabı, armut gazozu düşeş, geleneksel siyah çay gibi lezzetler bulunmaktadır.
Bakü Nerede?
Bakü’ye Nasıl Gidilir?
Bakü’ye Türkiye’den direkt uçuşlarla ulaşmak mümkündür. İstanbul Havalimanı’ndan ve Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan haftanın 7 günü Bakü’ye direkt seferler bulunmaktadır. İstanbul-Bakü uçuş süresi yaklaşık 2 saat 50 dakikadır. Uçuşlar Bakü kent merkezine 25 km uzaklıktaki Haydar Aliyev Havalimanı’na yönelmektedir.
Bakü Haydar Aliyev Havalimanı’ndan şehir merkezine ulaşım, otobüs, taksi, araç kiralama veya özel transfer araçları ile gerçekleştirilmektedir. Havalimanından yarım saatte bir hareket eden 116 numaralı otobüs, Vurğun Park’a gitmektedir. Havalimanından şehir merkezine otobüsle ulaşım süresi yaklaşık 50 dakikadır. Bu otobüs, Bakü şehir merkezinin birçok noktasına ulaşım imkanı sunan Köroğlu metro istasyonuna da uğramaktadır. Bu istasyondan şehrin farklı yerlerine rahatlıkla ulaşabilirsiniz.
Bakü, Azerbaycan’ın gelişimini, dönüşümünü ve batı dünyasının parçası olmasının en belirgin yansımasıdır. Görkemli gökdelenler, geniş yeşil alanlar, tarihi meydanlar, daracık sokaklar, lüks marka mağazalarının yer aldığı alışveriş merkezleri, müzeler ve eşsiz Hazar kıyısı ile bu şehir, göz alıcı güzellikleriyle konuklarını karşılamaktadır.
