Çin’in sonsuz çöl manzaralarında, rüzgârın sadece kumları savurmakla kalmayıp aynı zamanda melodi yarattığı bir yeri hayal edin. Dunhuang’ın şarkı söyleyen kumulları, bilim insanları ve gezginlerin ilgisini çeken bu olağanüstü doğal fenomenin merkezinde yer alıyor. Bazen gök gürültüsüne benzer bir uğultu, bazen de hafif bir müzik gibi çıkan sesler, bölgeyi adeta bir çöl konser alanına dönüştürüyor. Hem doğanın muazzam gücünü hem de insan hayal gücünü besleyen bu tepeler, yüzyıllardır efsanelere ilham veren gizemli bir olayı günümüze taşıyor. Peki, Dunhuang şehrindeki bu müzikal olay neden meydana geliyor?
Çin’in kuzeybatısında, Gansu Eyaleti’nin geniş çöl alanları arasında bulunan büyüleyici bir yer: Dunhuang
Şarkı söyleyen kumullar. Dunhuang şehrine yakın bu olağanüstü doğal güzellik, rüzgâr estiğinde adeta gizli bir orkestrayı harekete geçiriyor. Kumtag Çölü’ne yayılmış muazzam tepeler, rüzgârın etkisiyle zaman zaman uğuldayan, zaman zaman melodik bir fısıldama çıkarıyor. Bazen korkutucu bir kükremeye, bazen de hafif bir mırıltıya dönüşen bu sesler, yüksekliği ortalama 1.715 metreye ulaşan bu devasa kumullarda yüzyıllardır insan hayal gücünü besliyor. Ayrıca, bu çöl, beyazdan yeşile, siyahtan kahverengiye kadar değişen renk tonlarıyla da göz alıcı bir manzara sunuyor.
İlginizi çekebilir:
Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Burası, MÖ 2. yüzyıldan itibaren yaklaşık 1500 yıl boyunca Asya ile Avrupa arasında ticaretin baş noktası olan ünlü İpek Yolu’nun üzerindeydi
Kervanlar, baharatlar ve ipekler bu kumulların eteklerinden geçerken, yolcuların kulaklarında rüzgârın getirdiği garip sesler yankılanıyordu. O dönem insanlar bu sesleri doğa bilimleriyle değil, efsanelerle anlamaya çalışıyordu. Bazı tüccarlar, bu seslerin gizemli hazinelerin çağrısı olduğuna inanıyordu. Böylece, bu kumullar, ticaret yollarını koruyan sır dolu bekçiler olarak hafızalara kazındı.
Çin folkloru, elbette bu gizemli seslere kendi açıklamalarını getirmiştir. Efsaneye göre, bir zamanlar kumulların bulunduğu yer, kutsal tapınaklarla çevrili harika dağlarla doluymuş. Bu tapınaklardan yükselen ilahiler, çölde uyuyan Sarı Ejderha Prensi’ni rahatsız etmiş. Kızan ejderha, bölgeyi dev bir kum fırtınasıyla kaplayarak hem tapınakları hem de halkı yok etmiş. Bugün duyulan o esrarengiz müzik, o gömülü tapınaklardan yükselen kadim duaların yankısıdır. Bir başka anlatıya göre ise, kumulların altındaki huzursuz ruhlar, rüzgârla birlikte fısıldayarak dışa seslenmektedirler.
Bilimsel açıklamalar ne kadar ikna edici olursa olsun, bu anlatılan efsaneler çölün gizemini koruyor
Modern bilim de, bu fenomenin sırlarını çözmeye çalışmıştır. Kum tanelerinin boyutu ve şekli burada kritik öneme sahip. İnce ve orta boyutlardaki, pürüzsüz ve yuvarlak taneler birbirine sürtündüğünde farklı frekanslar oluşturur. Tepelerin dik eğimleri, tanelerin kayarken çıkardığı titreşimleri güçlendirir. Rüzgârın hızı da melodiyi etkiler: sert estiğinde gürleyen bir uğultu, hafif estiğinde ise oldukça melodik bir şarkı olur. Ayrıca, kum taneleri arasındaki küçük hava boşlukları, sesi daha da güçlendirerek doğal bir rezonans odası işlevi görür. Çölün kuru iklimi de bu akustiği destekler; düşük nem, sürtünmeyi artırarak sesi netleştirir. Sonuç, insan kulağını büyüleyen muhteşem bir konser deneyimidir.
Dunhuang bu fenomenin en ünlü merkezi olsa da, dünyada yalnız değildir. Çin’in İç Moğolistan, Ningxia ve Sincan bölgelerinde de benzer kumullar bulunmaktadır. Çin sınırlarını aştığımızda, Namibya Çölü’nün uğuldayan kumları ya da Kaliforniya’daki Mojave Çölü’nün titreyen tepeleriyle karşılaşırız. Sahra Çölü bile zaman zaman uğuldayan sesleriyle bu gizemli kulübe katılır. Ancak Dunhuang’ın en büyük farkı, bu doğa olayının tarihle ve mitolojiyle iç içe geçmiş olmasıdır. İpek Yolu’nun kültürel mirası ile birleşen bu şarkı söyleyen kumullar, yalnızca bir akustik fenomen değil, aynı zamanda binlerce yıllık bir hikâyenin sesini taşıyor.
İlginizi çekebilir:
Pompei’nin Gölgesinde Kalan Herculaneum Antik Şehri Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Bugün şarkı söyleyen kumullar, Çin’in en popüler turistik yerlerinden biri haline gelmiştir
Her yıl yüz binlerce ziyaretçi, bu olağanüstü sesleri dinlemek, kumların üzerinde yürümek ya da deve sırtında çölü geçmek için Dunhuang’a gelmektedir. Hatta macera severler, planör turlarıyla tepelerin üzerinden süzülerek muhteşem manzarayı gökyüzünden izliyorlar. Ancak bu yoğun ilgi bazı riskler de beraberinde getiriyor. Erozyonu ve yaya trafiğinin etkilerini azaltmak adına bölge korunma altına alınıyor. Ayrıca, çöl rüzgârları her gece kumları yeniden şekillendirerek düzeni sağlıyor ve ayak izlerini silerek doğanın kendi koruma mekanizması gibi işliyor.
Kaynak: 1
