Brezilya’nın güneydoğu kıyılarında, masmavi Atlantik sularının ortasında, üzerinde tropik kuşların değil, korkutucu sessiz avcıların yaşadığı bir ada bulunuyor: Queimada Grande Adası. Daha çok Yılan Adası olarak bilinen bu yer, korku filmlerine ilham verebilecek kadar ürkütücü bir atmosfere sahip. Bu ada, sıradan bir yılan yuvası değil; dünya üzerindeki başka hiçbir yerde yaşamayan, altın mızrakbaş adı verilen hemotoksik bir engerek türünün tek yaşam alanıdır. Küçük yüzölçümüne rağmen burada binlerce yılan olduğu tahmin ediliyor ve bu sayı, “her adımda bir yılan” efsanesine kadar uzanıyor. 11.000 yıl önce deniz seviyesinin yükselmesiyle anakaradan kopan bu ada, o zamandan beri kendi ekosisteminde kendi kurallarıyla varlığını sürdürüyor. Ziyaret etmek neredeyse imkânsız; çünkü Brezilya hükümeti, insanları tehlikeden korumak ve bu nadir türü yaşatmak amacıyla adayı yasak bölge ilan etti. İşte Brezilya Yılan Adası hakkında bilgiler…
Brezilya denilince çoğumuzun aklına karnaval, samba, tropik sahiller ve Amazon yağmur ormanları gelir. Ancak bu renkli ülkenin, yaklaşınca bile ürküten bir kara parçası var: Queimada Grande Adası. Halk arasında Yılan Adası olarak bilinir.
Bu ada, egzotik manzaraların değil, binlerce zehirli yılanın evidir. Bu durum, sıradan bir “yılan yoğunluğu” değildir; burası, dünyanın en ölümcül yılanlarından birine ev sahipliği yapmaktadır. Hadi birlikte hem efsanelerin hem de bilimsel gerçeklerin ışığında bu gizemli adayı keşfedelim.
Yılan Adası nerede?
Queimada Grande Adası, yani Yılan Adası, Brezilya’nın güneydoğu kıyılarında, São Paulo eyaletine bağlı 43 hektarlık küçük bir kara parçasıdır. Anakaradan yaklaşık 33 kilometre (yaklaşık yarım saatlik tekne yolculuğu) uzaklıktadır.
Adaya “Yılan Adası” denilse de, “Queimada” kelimesi Portekizce’de “yakmak” anlamına gelir. 20. yüzyılın başlarında, ada üzerindeki ormanların bir kısmı muz tarlası açmak için yakılmış. Ancak burada yaşayan ölümcül sakinler fark edilince bu plan rafa kalktı.
Bu ada neden ünlü?
Kısaca: Altın Mızrakbaş Yılanı (Bothrops insularis).
Bu yılan, başka hiçbir yerde yaşamıyor ve sadece burada var. Genellikle 70-90 cm arasında boylanmasına rağmen, zehri Güney Amerika’daki en ölümcüllerden birisidir. Hemotoksik etkisiyle kan hücrelerini parçalayarak iç kanamaya, kas dokusu nekrozuna ve hatta ölüme yol açabilir.
Bu yılanlar, avlanmak için adadaki koşullara tamamen uyum sağlamıştır. Avları, göç mevsimlerinde buraya uğrayan kuşlardır. Hızlı etkili zehir, kuşu uçmadan yere düşürecek kadar güçlüdür.
İlginizi çekebilir:
Ağlı Pitondan Kral Kobraya: Dünyanın En Uzun, Zehirli Ve Güçlü Yılan Türleri
Yılan Adasında kaç yılan var?
Burası efsaneler ile bilimsel gerçeklerin sıkça çatıştığı bir yer.
Efsane: Her metrekaresinde bir yılan var.
Gerçek: Bilim insanlarının tahminine göre adada 2.000 ile 4.000 yılan bulunmaktadır. Yani hala oldukça fazla, ancak abartıldığı kadar “her adımda bir yılan” durumu yok.
Yine de bu, adada ortalama her 100-140 metrekareye bir yılan düştüğü anlamına geliyor. Bu nedenle uzun yürüyüşler için pek uygun bir yer olduğu söylenemez.
Yıllardır Yılan Adası, korkutucu hikâyelerle anılıyor. En meşhuru, eski deniz feneri bekçisinin hikâyesidir👇🏻
Rivayete göre, bir aile deniz fenerinde yaşarken yılanlar pencerelerden içeri girmiş, onları evin içinde kovaladı ve ormana kaçan aileyi ısırarak öldürdü. Ancak bu hikâyenin kanıtı yok; büyük ihtimalle adanın “yasak” imajını pekiştiren bir şehir efsanesi.
Bilim insanları ise altın mızrakbaşların aslında saldırgan olmadığını belirtiyor. İnsan gördüklerinde geri çekiliyorlar; çünkü asıl hedefleri kuşlardır. Fakat sıkıştıklarında kendilerini savunmaktan da kaçınmazlar.
Neden sadece burada yaşıyorlar?
Yaklaşık 11.000 yıl önce son buzul çağının sona ermesiyle deniz seviyeleri yükseldi ve Queimada Grande Adası anakaradan tamamen koptu. O dönemde burada yaşayan yılan türü, izole bir ortamda evrimleşti ve bugün bildiğimiz altın mızrakbaş halini aldı.
Bu izolasyon, onların hem fiziksel hem de davranışsal olarak anakara kuzenlerinden farklılaşmalarına neden oldu. Boyutları küçüldü, fakat zehirlerinin etkisi çok daha hızlı ve güçlü hâle geldi.
İlginizi çekebilir:
Türkiye’de Görülen Zehirli Yılan Türleri Nelerdir? Nerelerde Yaşarlar?
Yılanlar ne yer?
Adada memeli yoktur. Yılanlar yalnızca kuş avına bağımlı bir beslenme düzenine sahiptir. Göçmen kuşlar, dinlenmek için adaya uğrar, yılanlar ise pusuya yatar.
Başlıca avları:
- İlkbaharda gelen Şili elaenisi
- Sonbaharda gelen sarı bacaklı pamukçuk
İlginç şekilde, adada yaşayan iki kuş türü —güney ev çalıkuşu ve muz kuşu— bu yılanlardan kaçabilmektedir.
Yılan popülasyonu azalıyor mu?
Evet, daha önce adada on binlerce yılan olduğu düşünülüyordu. Ancak gerçekte, bu kadar küçük bir adada bu kadar büyük bir popülasyonu besleyecek yiyecek yoktu.
Günümüzün en büyük tehditleri:
- Kaçak avcılık: Karaborsada bir altın mızrakbaş 10.000-30.000 dolar arasında satılmaktadır.
- Kuş göç yollarındaki değişim: Ormansızlaşma nedeniyle adaya gelen kuş sayısı azalıyor.
- Doğal yaşam alanının kısıtlı olması.
Bu sebeplerden dolayı tür, IUCN tarafından Kritik Tehlike Altında olarak listelenmektedir.
Adaya gitmek mümkün mü?
Kısaca: Hayır. Brezilya hükümeti, adaya girişleri yasakladı. Bu yasak, hem insanları tehlikeden korumak hem de yılanların yaşam alanını bozmamak amacıyla konuldu. Sadece özel izinli bilim insanları ve yıllık bakım için gelen Brezilya Donanması ekipleri girebiliyor. Araştırma için gidenlerin yanlarında sertifikalı doktorlar ve panzehir bulundurmaları gerekli. İzinsiz giriş yaparsanız, hem ciddi yasal yaptırımlarla hem de ölümcül risklerle karşı karşıya kalırsınız.
