Kırmızı ışıkta durun, yeşil yanınca geçin… Bu ifade, dünya genelinde hemen herkesin benimsediği evrensel bir trafik kuralı. Hangi ülkede olsanız olun, hangi dili konuşseniz konuşun, bu renk kodları genellikle düşünmeden anlaşılır. Ama Japonya’ya girdiğinizde, durumlar bu kadar açık olmayabilir. Çünkü Japonya’da karşınıza çıkan “yeşil” ışık, beklediğinizden oldukça mavi bir ton alabilir! Bu durum teknik bir sorun değil; tarihsel, kültürel ve dilsel bir tercihin sonucudur. Turistlerin ilk başta şaşırdığı bu “mavi ışık” olgusu, aslında Japon toplumunun renk algısıyla ilgili derin ve ilginç bir hikaye barındırıyor. Japoncadaki renk kavramlarının evrimi ve modern teknoloji ile tasarım standartlarının birleşimi, bu sıra dışı durumu ortaya çıkarıyor. Bakalım Japonya’da trafik ışıkları neden mavi?
Trafik ışıkları dünya genelinde neredeyse herkesin içgüdüsel olarak anladığı ortak bir dil gibidir. Kırmızı = dur, yeşil = geç. Dil, din, kültür ayrımı olmaksızın çoğumuz bu kodları anlarız. Ama Japonya devreye girdiğinde, işler her zamanki gibi biraz farklılaşıyor.
Dünyanın geri kalanındaki “yeşil ışık” algınız, Japonya’da bazen tanıdık bir mavi tonuna dönüşebilir. Evet, gerçekten! Bu durum özellikle turistlerin kafasını karıştırıyor, çünkü Japonya’daki trafik ışıkları biraz… “kendine özgü.”
Peki neden böyle?
İlginizi çekebilir:
Japonya Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 17 Şaşırtıcı Gerçek
Bu kafa karışıklığının kökleri aslında Japon dilinin tarihindeki gelişmelere dayanıyor.
Klasik Japoncada “ao” kelimesi hem mavi hem de yeşil renkler için kullanılıyordu. Yani Japonlar için uzun süre boyunca maviyle yeşil arasında belirgin bir ayrım yoktu. Camgöbeği mi? Turkuaz mı? Yeşilin tonları mı? Hepsi “ao”ydu.
Zamanla “midori” yani “yeşil” kelimesi Japoncadaki yerini aldı, fakat kültürel alışkanlıklar kolay değişmiyor. Hâlâ birçok Japon, trafik ışığının yeşil olduğunu bilse bile ona “mavi ışık” (ao shingō) demeye devam ediyor. Hatta “mavi elma” (aoringo) veya “mavi dağlar” (aoyama) gibi ifadeler de yaygın bir şekilde kullanılıyor.
Bu renk seçimi bilinçli olarak yapıldı! 1973 yılında Japon hükümeti, trafik ışıkları için resmi standartları belirlerken özellikle maviye en yakın yeşil tonu tercih etti. Neden mi? Kültürel miras, dil alışkanlıkları ve halkın görsel algısını göz önünde bulundurdular.
Eski trafik ışıkları o kadar mavimsi bir renkte ki, yabancı bir gözle bakıldığında buzlu turkuaz gibi algılanabilir.
İlginizi çekebilir:
Jouhatsu: Japonya’da Toplumsal Baskılardan Kaçıp “Buharlaşan” İnsanların Hikayesi
Sadece Japonya mı böyle?
Aslında hayır! Dünya çapında popüler bir test var: ismy.blue. Bu çevrimiçi teste çeşitli renk tonları gösteriliyor ve her seferinde “Bu mavi mi, yeşil mi?” diye soruluyor. Sonuçlar oldukça şaşırtıcı: Aynı dili konuşan insanlar bile renk algısında oldukça farklı düşünmektedir.
Isıtmalı Tuvaletten Müzikal Yollara: Japonya’da Görmenin Çok Normal Olduğu 13 Harika Şey
Kaynak: 1
