Dünyamızdaki topraklar, yüzyıllardır bizlere besleyici ürünler sunmaktadır. Pek çok meyve, sebze ve çeşitli gıdalar, vücudumuzun ihtiyaç duyduğu minerallerle birlikte yetiştirilip, büyütülmüştür. Ancak son yüz yılda, daha fazla verim almak amacıyla topraklarımızı çeşitli kimyasallarla kirlettik. Bugün geldiğimiz noktada, topraklarımız kirlenmiş durumda ve artan nüfusumuza yetecek kadar ürün sağlayamamaktadır. Bilim insanları, bu durumu aşmak ve tarımı topraksız bir şekilde gerçekleştirmek amacıyla çeşitli çözümler üzerinde çalışmaya başladı. Günümüzde, topraksız tarım olarak bilinen hidroponik tarım yöntemleri, dünya genelinde farklı bölgelerde uygulanmaya devam edilmektedir. Bitkilerin besin ihtiyaçlarını hava ya da sudan almasını sağlayan hidroponik tarımın detaylarını bu yazıda bulabilirsiniz.
Hidroponik tarım nedir?
Hidroponik, akuaponik veya aeroponik olarak bilinen topraksız tarım yöntemleri, bitkilerin ihtiyaç duydukları besin elementlerini toprak yerine hava veya sudan almasını öngören bir sisteme dayanmaktadır. Bu tarım modelinde mineral açısından zenginleştirilmiş hava ve su kullanılarak, özel hazırlanan solüsyonlarla bitkilerin istenilen şekilde yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Topraksız tarımda bitkilerin veya köklerinin gelişmesi için kum, turba, perlit, Hindistan cevizi lifi, kaya yünü gibi farklı malzemeler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerde bitkilerin beslenmesi için kimyasal gübreler, yapay besin çözeltileri ve balık dışkıları gibi besleyici ürünler tercih edilmektedir. Özellikle domates, biber, salatalık ve marul gibi bitkiler, hidroponik yöntemiyle kolayca yetiştirilebilmektedir.
Hidroponik tarımın avantajları nelerdir?
Hidroponik tarımın en büyük amaçlarından biri, toprakların tarıma elverişli olmadığı ve yağış, nem gibi unsurların yetersiz bulunduğu bölgelerde tarım yapabilmektir. Su ihtiyacının normal tarıma göre çok daha az olduğu ve ışık ihtiyacının da istenilen şekilde ayarlanabildiği bu tarım yöntemi, çevreye zarar vermeden uygulanabilmektedir. Normal tarımda kullanılan aletler ve makineler, toprağa ve doğaya zarar verebilir. Hidroponik tarımda ise hasat süreci daha kolaydır, ürünler rahatlıkla toplanıp depolanabilir. Ayrıca bitkiler daha sağlıklı bir şekilde büyür ve gelecek dönem için türlerini sürdürebilirler. Örneğin, normal tarım yöntemlerinde 1 kilogram domates yetiştirmek için 400 litre su kullanılırken, hidroponik sistemle bu miktar 20 litreye kadar düşebilmektedir.
Farklı uygulama türleri mevcuttur
Topraksız tarımda birçok farklı uygulama bulunmakla birlikte, bunlar genellikle aeroponik (hava ile) ve akuaponik (su ile) olarak öne çıkmaktadır. Aeroponik sistemde bitki köklerine aralıklı olarak zenginleştirilmiş sis veya hava verilerek tarım yapılır. Bitkilerin gelişimi için zaman zaman çeşitli besin solüsyonları da eklenir. Bu tür topraksız tarım alanları genellikle dikey olarak tasarlanır, bu da köklerin havayla temasını güçlendirir ve kapalı ortamda gerçekleştirilir. Akuaponik sistemde ise temizlenmiş ve besinlerle zenginleştirilmiş su, bitki köklerine verilerek uygulanır. Bitkilerin hızlı ve verimli bir şekilde büyümesi için özel aydınlatma sistemleri de kurulur, bu yöntemde genelde yatay alanlar tercih edilmektedir. Bitkilerin ihtiyaçlarına göre çeşitli içeriklere sahip sular, periyodik olarak ekinlere uygulanır.
Birçok ürün yetiştirilebilir
Hidroponik tarım ile pek çok farklı bitki ve ekin türü yetiştirilebilmektedir. Yaygın olarak domates, havuç, dereotu, marul, lahana, nane, fesleğen, kekik, biberiye, ıspanak, frenk soğanı, zencefil, ısırgan otu, patlıcan, adaçayı, maydanoz, çilek, brokoli, karnabahar, salatalık, biber, turp, pancar, bezelye ve patates gibi bitkiler en çok yetiştirilen türler arasındadır. İlk kurulum aşamasında maliyetler yüksek olsa da, uzun vadede sağladığı avantajlarla daha verimli bir tarım olanağı sunmaktadır. Ayrıca bu yöntemle üretilen gıdaların organik olup olmadığına dair yeterli araştırma henüz mevcut değildir. Bilim insanları, topraksız tarım modellerini geliştirmek ve yaygınlaştırmak için çalışmalarına devam etmektedir.
