Dünya, keşfedilmeyi bekleyen birçok rengin bir araya geldiği bir yer ve Kayan halkı bu mozaiklerin en dikkat çekici parçalarından biri! Sizi Myanmar’dan (Burma) Tayland’a uzanan bu büyüleyici topluluğun büyüsüne davet ediyoruz. Pirinç boyun halkalarıyla tanınan bu halk, gelenekleriyle modern zamanlar arasında sıkışmış bir yaşam sürüyor. Ejderhalardan geldiklerine inanan Kayanlar, gizemli bir geçmişe ve etkileyici ritüellere dayanan bir hikâye sunuyor. Tarihin derinliklerinden bugüne dek gelen bu insanların öyküsü, sadece bir kültürü değil, aynı zamanda bir direnişi, yeniden doğuşu ve “tembellik” kavramına dair ilginç bir bakışı da gözler önüne serecek.
1. Kayan halkı tek bir topluluk değil, bir mozaik!
Kayan halkı, birkaç kabileden oluşan bir topluluktur. Aralarında Kayan Lahwi (Padaung), Kayan Ka Khaung, Kayan Kakhi, Kayan Ka Ngan, Kayan Lahta, Kayan Gebar ve Bwe gibi alt gruplar bulunmaktadır. Pirinç boyun halkaları, özellikle Kayan Lahwi ile özdeşleşmiştir. Tayland’da yaşayan Kayanlar da benzer geleneklere sahiptirler, ancak kendilerine yalnızca “Kayan” denilmesini tercih ederler.
2. Kayan halkı mülteci konumunda
1980’ler ve 90’lar, Kayan halkı için zor dönemlerdi. Myanmar’daki iç savaş nedeniyle pek çok Kayan, Tayland’a sığınmak zorunda kaldı. Bazıları Tayland kültürüyle kaynaşarak yeni bir hayat kurarken, çoğunluğu mülteci kamplarında hayatta kalma mücadelesi veriyor. Asimile olanlar artık Tayland kültürünün bir parçası olmuşken, geri kalanlar hala sınırdaki kamplarda, yoksulluk içerisinde mücadelelerini sürdürmektedir.
İlginizi çekebilir:
Şifalı Danstan Tükürerek Selamlaşmaya: Afrika Kabilelerinin Birbirinden İlginç 7 Geleneği
3. Boyun halkaları güzellik geleneğinin sembolü
Kayan kadınlarını anlatan en belirgin şey, kesinlikle pirinç boyun halkalarıdır! Küçük kızlar 5 yaşından itibaren bu halkaları takmaya başlar ve zamanla daha büyük halkalarla değiştirirler. Ancak dikkat! Bu yalnızca bir estetik tercih değil, köklü bir kültürel geleneğin parçasıdır.
4. Boyun halkaları çıkmıyor
Boyun halkalarının çıkarılması mı? İşte bu noktada işler zorlaşıyor. Halkalar takıldıktan sonra çıkarılması hem zahmetli hem de zaman alıcı bir süreçtir. Bu yüzden çoğu kadın, onları çıkarmak istemez. Geçmişte, bu halkaların çıkarılmasının ölümcül sonuçlar doğurabileceğine dair efsaneler bile vardı! Ne var ki, bu bir efsaneden ibarettir. Günümüzde genç kadınlar, bu halkaları takmayı bırakıp eğitim ve modern yaşam yolunu seçiyorlar. Modernleşme rüzgârları Kayan kadınlarını da etkiliyor!
İlginizi çekebilir:
Sentinelese: Dünyanın En İzole Yaşayan Kabilesi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
5. Boyun halkaları boynu uzatıyor mu?
Boyun halkalarının boynu uzattığını mı düşünüyorsunuz? Gerçekte, bu halkalar boyun kaslarını zayıflatarak, köprücük kemiğini aşağı itiyor ve boynu daha uzun bir görünümde sunuyor. Yani bu bir çeşit optik ilüzyon yaratmaktadır. Ancak, yıllarca bu halkaları taşıyan kadınlar, zamanla pirinç drenajının ağırlığını hissetmez hale geliyorlar.
6. Dünyanın en ilginç evlilik geleneklerine sahipler
Evlilik denince gelenekler akla gelir ama Kayan halkı bu konuda oldukça farklı bir yol izliyor! Eskiden, ebeveynlerin çocukları için eş seçtiği düzenli evlilikler yaygındı. Fakat zamanla bu gelenekler geride kaldı ve gençler artık kendi aşklarını bulma özgürlüğüne sahip. İlginç olan şudur ki, evlilik sadece kan bağı olan kişiler arasında gerçekleşebiliyor! Yani, birinci kuzenler en popüler adaylar. Ancak dikkat: kendi neslinizden olmayan biriyle evlenmek kesinlikle yasak. Üstelik, düşman klanlar arasında düğün düzenlenmesi de yasak!
İlginizi çekebilir:
Huaorani Kabilesi: Ayakları, Ağaçlara Tırmanmalarını Kolaylaştıracak Şekilde Evrimleşen Topluluk
7. Tembellik eden erkek daha çok çeyiz ödüyor
Kayan halkının “tembellik” tanımı gerçekten ilginç! Genç bir adam, kendisine uygun bir eş bulduğunda, ailesi kızın ailesine hediyeler sunuyor. Eğer aileler bu ilişkiyi onaylarsa, çift resmi nişanlı sayılıyor. Ancak burada mesele bitmiyor. Erkek, çeyizi ödemekle yükümlü ve gelin kocasının evine taşınıyor. Fakat eğer erkek çalışmayı pek sevmediği için karısının evine taşınırsa, o zaman daha fazla çeyiz ödemek zorunda kalıyor! Yani burada tembelliğin bir bedeli bulunuyor.
8. Ejderhanın torunları olduklarına inanıyorlar
Kayan halkının kökenine dair efsaneler gerçekten ilginç. Onlara göre ataları, bir insan ile dişi bir ejderhanın soyundan gelmektedir. Evet, yanlış duymadınız! Geleneksel inançları olan Kan Khwan, bu köken hikayesini desteklemekte. Her yıl nisan sonu ve mayıs başında düzenlenen Kay Htein Bo festivali, topluluğun yaratıcısına saygılarını sunmak için yapılan büyüleyici bir etkinliktir. Yağmur, bereket ve af dilekleriyle tüm Kayan halkı bir araya gelir. Ejderhanın torunu olmak işte böyle bir anlam taşıyor!
9. Birçok dine inanıyorlar
Gelenekler oldukça önemli fakat Kayan halkının büyük bir kısmı modern dinlerle de iç içe geçmiştir. 19. yüzyılda İtalyan misyonerlerin etkisiyle Roma Katolikliği hızla yaygınlaşmıştır. Bazı Kayanlar Budizm veya Baptistlik gibi diğer inançları da benimsemiştir. Yurt dışında yaşayan Kayanlar ise bulundukları yerlerin dini geleneklerine uyum sağlamakta.
10. Genç nesil geleneksel yaşamlarını yavaş yavaş terk etmeye başlıyor
Her kültür, zamanla değişir ama Kayanlar bu değişimi hızla yaşıyor gibi görünüyor. Genç nesil, geleneksel normları geride bırakıp modern yaşamla bütünleşmeyi tercih ediyor. Kadınların boyunlarına taktığı ünlü halkalar dahi artık sadece bir kültürel simge olmaktan çıkıp turistik bir ilgi haline gelmiştir. Kayan kültürü, yeniden doğmayı bekliyor gibi. Siz bu insanlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Kaynak: 1
